Nieuws
Alliander slaat alarm: netwerk vol, huishoudens wacht stroomuitval
Netbeheerder Alliander kan het tempo van de duurzame energietransitie niet bijbenen: consumenten zullen hierdoor soms niet direct een zwaardere elektriciteitsaansluiting kunnen krijgen, kunnen soms hun zonnestroom niet terugleveren of krijgen zelfs te maken met stroomuitval. ‘Elektriciteitsnet is er nog niet op berekend’
“De energietransitie is nu echt op stoom,” zegt topman Maarten Otto bij de presentatie van Allianders jaarcijfers over 2022. In het eigen werkgebied (Noord-Holland, Gelderland, Flevoland en Friesland) nam het aantal woningen en kleine bedrijven met zonnepanelen afgelopen jaar met een kwart toe tot 760.000. Het aantal warmtepompen en de hoeveelheid elektrische auto's steeg eveneens flink.
De groei blijkt verder uit de stijging van het aantal aanvragen van consumenten die een zwaardere elektriciteitsaansluiting nodig hebben. Allianders dochterbedrijf Liander ontving vorig jaar ruim 43.000 van zulke verzoeken, een verdubbeling ten opzichte van het aantal aanvragen in 2020.
Bij elkaar leidt de groei tot een ‘stevige toename van het elektriciteitsgebruik in de woonwijk’. Het is voor Alliander onmogelijk om dit tempo van de energietransitie bij te houden, stelt topman Otto. “Het elektriciteitsnetwerk in woonwijken is op veel plaatsen nog niet berekend op de snelheid waarmee consumenten hun huis verduurzamen.” Probleem is dat de verduurzaming komende jaren vanwege de afspraken in het Klimaatakkoord alleen maar harder zal verlopen.
Personeelstekorten
Er moeten liefst 20.000 elektriciteitshuisjes bij komen om aan de vraag te voldoen. “En 1 op de 3 straten gaat open om de verzwaring van het elektriciteitsnet te realiseren,” aldus Otto. “Een klus die we niet zo snel kunnen uitvoeren als het tempo waarmee de vraag naar elektriciteit stijgt.” De problemen worden nog eens verergerd door materiaal- en personeelstekorten waarmee Alliander kampt.
Gevolg is dat de netbeheerder in de nabije toekomst ‘helaas tijdelijk niet alle consumenten en bedrijven met een kleinverbruikaansluiting direct kan helpen als het net in de wijk vol raakt.” Op diverse plekken is dit nu al het geval, maar het zal de komende jaren nog verder oplopen.
Toch kiest Alliander ervoor om nieuwe aansluitingen en verzwaring zo veel mogelijk te realiseren en ‘het net daarmee zwaarder te belasten.’ Dit brengt alleen wel problemen met zich mee, waarschuwt topman Otto: “Door die extra belasting is het mogelijk dat spanningsproblemen toenemen. Dit varieert van het korte tijd niet kunnen terugleveren van zonne-energie tot knipperende verlichting in huis. In een enkel geval kan de extra belasting leiden tot stroomuitval op individueel, straat- of wijkniveau. Of dat gebeurt, is afhankelijk van de vraag naar elektriciteit op een bepaald moment en daardoor moeilijk te voorspellen.”
Gevolgen voor Amsterdam
De problemen van huishoudens met zonnepanelen die door capaciteitstekorten op het stroomnet hun opgewekte elektriciteit niet kwijt kunnen, spelen in Amsterdam nog niet. Omdat veel Amsterdammers hun daken delen met hun boven- en benedenburen liggen in de stad gemiddeld genomen minder zonnepanelen. Het elektriciteitsnet kan dit daarom nog wel bolwerken, zelfs op zonnige dagen.
Mogelijk ligt dat anders voor de capaciteitsproblemen bij het afnemen van elektriciteit. Alliander kan nog niet zeggen of consumenten in Amsterdam hier ook minder dan elders mee te maken krijgen, of juist meer. De capaciteitstekorten op het netwerk doemen vooral op als veel bewoners van een buurt een warmtepomp nemen of een elektrische auto. Globaal genomen ligt dat in de grote stad momenteel nog iets minder voor de hand dan in gemeenten met veel laagbouw, maar Alliander kan niet zeggen of er daardoor meer rek zit in het Amsterdamse elektriciteitsnet.
“Deze problemen spelen heel incidenteel en heel lokaal,” zegt een woordvoerder over de capaciteitsproblemen waar huishoudens tegenaan lopen en de stroomuitval die het gevolg kan zijn. “Ook binnen Amsterdam zien we grote verschillen tussen buurten. Soms hebben veel bewoners in een buurt ineens een elektrische auto genomen of er zijn complexen waar de corporatie snel veel huurwoningen verduurzaamt met warmtepompen.”
Het netwerkbedrijf spreekt van een ‘black box’: terwijl bedrijven voor een grootverbruikersaansluiting een aanvraag moeten doen, en momenteel op de wachtlijst komen, gaan huishoudens die hun woning verduurzamen hun eigen gang. Alliander merkt dan pas achteraf de gevolgen, behalve als bewoners voor hun elektrische auto of warmtepomp een zwaardere aansluiting nodig hebben. “Die wachttijd zien we overal oplopen.”
Ook alarm Stedin
De vervelende boodschap van Alliander zat al enige tijd in de pijplijn; de grote netbeheerder waarschuwde januari vorig jaar al voor de mogelijkheid.
In totaal investeerde Alliander afgelopen jaar voor 1,2 miljard euro in de stroom- en gasnetten. Er werden ruim 2.000 elektriciteitshuisjes geplaatst en 2.212 km aan nieuwe elektriciteitskabels gelegd. “Tot en met 2030 investeren we bijna 5 miljard euro in het laagspanningsnet,” zegt financiële topman Walter Bien.
Twee weken terug sloeg regionale netbeheerder Stedin (Zuid-Holland, Utrecht, Zeeland) ook al alarm over de snelle verduurzaming. Stedin riep bedrijven daarbij op om vooral energie te gebruiken als de zon schijnt of als het hard waait. Vorig jaar lieten 107.000 consumenten in Stedins werkgebied ruim 1,3 miljoen zonnepanelen op hun daken leggen. De netbeheerder legde 435 kilometer aan nieuwe kabels in straten en installeerde 478 nieuwe transformatorhuisjes.
