Zo is Coumou op haar sterkst

Hoewel ook dit formaat niet overeenkomt met de realiteit en je zou verwachten dat het opblazen van het model de kunstmatigheid zichtbaarder maakt, is dat niet het geval. De overdrijving van de nepbloem maakt hem juist echter. En dat geldt ook voor de achtergrond, een stuk gebogen karton met een lampje erachter dat op de foto transformeert tot monumentaal decor.

Popel Coumou is niet de enige fotograaf die speelt met het illusionisme van maquettes. De Duitse Thomas Demand bouwt in papier voetnoten uit de geschiedenis na, zoals het eerste bureau van Bill Gates, inclusief ouderwetse typemachine.

En in Nederland hebben we Edwin Zwakman, van wie binnenkort nieuw werk te zien is bij galerie Akinci. Hij fotografeert geknipt en geplakte interieurs en landschappen waar de laatste jaren een surrealistisch element in is geslopen – flats op een olietanker bijvoorbeeld – en daarmee een maatschappijkritische lading.

Dat verhalende aspect van Demand en Zwakman is bij Coumou afwezig. Haar eerdere werk, vooral de warme zeegezichten, had nog iets romantisch maar ze is steeds strakker en conceptueler geworden.

De voorstelling is bij haar eigenlijk arbitrair, een uitnodiging om voorbij het oppervlak te kijken naar wat nodig is om die voorstelling te creëren: kleur, compositie en bovenal licht.

Diepte en ruimte

Coumou is als een goochelaar die open en bloot uitlegt hoe een truc werkt en je er toch elke keer weer laat instinken. Wie goed kijkt, ziet imperfecties in de knipsels waarmee ze haar beelden opbouwt: een hoekje van een stoel, een rafelrandje aan een tafel. Nog makkelijker is te zien dat dit collages zijn. De maker strijkt de gestapelde laagjes niet eens goed glad en laat ze rustig omkrullen bij de hoekjes.

Maar zet twee stappen achteruit en ja hoor: je ziet, nee, je voelt de diepte en de ruimte.

Naast stillevens beeldt Coumou vooral inte­rieurs af. Zoals de gang van het Kunstmuseum Den Haag, waar ze bij het naastgelegen Fotomuseum momenteel een grote overzichts­tentoonstelling heeft. De verhoudingen van Berlages architectuur en de lichtinval van boven zijn direct herkenbaar. Maar er zijn ook werken waarin hooguit een deurpost te herkennen is en verder alleen vlakken die vreemde hoeken suggereren: ruimte, maar hoe dan?

In een nieuwe serie kleine werken is Coumou op haar sterkst. Telkens is een raam of deur te zien waardoor licht naar binnen of buiten valt. Uitnodiging of uitsluiting. Maar veel van de vlakken die de kijkrichting dirigeren zijn opgetrokken uit foto’s van lucht en zijn dus niet meer dan puur licht.