Zanger en gitarist Tom Verlaine (1949-2023): onopgemerkt door het grote publiek, maar zeer invloedrijk

Hij had die opvallende, nogal klaaglijk klinkende stem, maar vooral ook was Tom Verlaine de gitarist met een nog veel opvallender stijl. Hij onttrok kringelende patroontjes aan zijn instrument en speelde er heel dwarse akkoorden op. Bijtend en fel klonk zijn spel meestal, maar in zijn gitaarsolo’s kon hij dan weer ineens heel lyrisch, lieflijk zelfs, voor de dag komen.

De surfmuziek uit de jaren zestig was van invloed op de muziek die hij maakte, maar ook hield Verlaine veel van jazz, en dan niet de makkelijkste varianten daarvan: de free jazz van John Coltrane bijvoorbeeld, Miles Davis in zijn wildste periodes. Wie goed luisterde naar de muziek van Television hoorde het er allemaal in terug, evengoed speelde de groep een belangrijke rol in de ontwikkeling van punk en new wave.

Poëzie

Net als The Ramones, Blondie en Talking Heads waren Verlaine en Television in de jaren zeventig vaste bespelers van de legendarische New Yorkse club CBGB, de geboorteplek van de punk.

Tom Miller was de echte naam van de zanger en gitarist. Als tiener maakte hij er Tom Verlaine van, verwijzend naar de Franse 19de-eeuwse dichter Paul Verlaine. Zijn boezemvriend Richard Meyers, met wie hij de liefde voor de poëzie deelde, besloot zich voortaan Richard Hell te noemen. Ze ontvluchtten hun kostschool in Delaware en trokken in de vroege seventies naar New York.

Literatuur en muziek waren wat de twee in de grote stad zochten, en vonden. Overdag werkten Verlaine en Hell in boekhandels, ‘s avonds verkenden ze de muziekclubs. Neon Boys was hun eerste eigen groep, die in 1973 werd omgedoopt tot Television. De ego’s van Verlaine en Richard Hell waren te groot voor één band en Hell ging na heftige ruzies als artiest zijn eigen weg.

Rockklassieker

Maar ook zonder Hell was Television geen lang leven beschoren. Het in 1977 verschenen debuutalbum Marquee Moon geldt tegenwoordig als een echte rockklassieker (een bijna verplicht nummer in overzichten van de beste albums aller tijden), maar een verkoopsucces was de plaat indertijd allerminst. Met de een jaar later verschenen opvolger Adventure ging het net zo: critici waren dolenthousiast, het publiek liet het afweten.

Een titelloos album was in 1979 voor Verlaine het begin van een lange solocarrière. Pas in 1992 kwam Television weer bij elkaar. De groep bracht een nieuw album uit, maar trad zelden op. De muziek van Television was van grote invloed op rockgroepen als Sonic Youth, The Strokes en Pavement. Ook singer-songwriter Jeff Buckley was een liefhebber.

De dood van Verlaine, na een kort ziekbed, werd zaterdag bekendgemaakt door Jesse Paris Smith, de dochter van ‘punkpriesteres’ Patti Smith (76). Verlaine en Patti Smith leerden elkaar kennen in de vroege jaren zeventig, toen zij nog vooral dichteres was. Ze hadden enige tijd een verhouding. Ook speelde Verlaine mee op haar platen.