Yela de Koning speelt in Shakespeares Coriolanus: ‘Uit je je woede, dan ben je een hysterisch wijf’

Actrice Yela de Koning (28) speelt bij Het Nationale Theater haar eerste titelrol in Shakespeares Coriolanus, geregisseerd door Nina Spijkers. Een stuk over woede, populisme en vrouwenemancipatie. ‘Wij zijn geconditioneerd om onze woede te temperen. Komt het eruit, dan gaat het over controleverlies.’

Ze neemt plaats op een bordeauxrode, majestueuze bank in Brasserie ITA. Uit haar tas trekt ze een loeizwaar boek. Het is Maps of our spectacular bodies, de debuutroman van Maddie Mortimer, over lichamelijke integriteit en bloedbanden: thema’s die haar buitengewoon interesseren. Lezen maakt haar rustig. Ze doet het vaak in de trein, op weg naar het theater. Deze week staat De Koning vijf keer op de planken, waaronder op 11 en 12 maart in Internationaal Theater Amsterdam (ITA).

Temperamentvol

“Mijn overgrootmoeder was nogal een verschijning, liet ik me vertellen. Een vrouw die prominent teksten voordroeg op feesten en partijen.” Ook haar ouders hechten waarde aan een culturele opvoeding. Thuis luisteren ze naar klassieke verzamelalbums en er wordt veel voorgelezen. “Als peuter was ik erg temperamentvol. Ik herinner mij specifiek een tekening die mislukte. ‘Kutzooi’, riep ik en verfrommelde de poging tot propje.” Daarnaast noemt ze haar voorliefde voor de verkleedkist en het dragen van kanten kraagjes. De Koning is 8 wanneer ze haar eerste toneellessen volgt in Oud-Beijerland, in een dependance van Jeugdtheater Hofplein.

Na het afronden van de Toneelacademie Maastricht treedt ze in 2018 toe tot het ensemble van Het Nationale Theater. Ze speelt er uiteenlopende rollen. Van We zijn hier voor Robbie (2018) en Amadeus (2019) tot Trojan Wars (2021) en De eeuw van mijn moeder (2021). “Ik heb er veel geleerd van krachtige collega’s, zoals Romana Vrede en Tamar van den Dop.” Inmiddels voelt ze zich vertrouwd met het gezelschap en dat is prettig, want de actrice bestempelt zichzelf als extraverte introvert. “Ik raak snel overprikkeld in groepen. Het liefst spreek ik af met een klein clubje mensen. Opladen doe ik meestal een-op-een.”

‘Afgevuurd als vanuit een katapult’

Aankomende zaterdag en zondag staat De Koning in Internationaal Theater Amsterdam als generaal Coriolanus, haar eerste titelrol voor de grote zaal bij gezelschap Het Nationale Theater. De Shakespeare-bewerking is geregisseerd door Nina Spijkers, die vanwege zwangerschapsverlof de eindregie heeft overgedragen aan Liesbeth Coltof.

Aanvankelijk leek de rol van Coriolanus De ­Koning ‘vrij zwaar’. Hoewel ze bewondering koestert voor Shakespeares repertoire – vóór de Toneelacademie volgde ze theaterlessen in elizabethaans-jacobaanse stijl in Londen – voelde ze weinig affiniteit met ‘bloed, oorlog, mannengezeur en politieke machtspelletjes’. Toch werd ze enthousiast van Spijkers’ concept, die haar castte in een doorgaans mannelijke hoofdrol. Hetzelfde deed ze vier jaar eerder, toen ze bij haar bewerking van Het temmen van de feeks ­alle mannen door vrouwen verving en omgekeerd.

Tijdens de repetities onderzochten De Koning en Spijkers wat woede überhaupt inhoudt. ­“Nina zei vaak: ‘Je staat op een slagveld en bent gewoon boos, punt.’” Het vele schreeuwen en haar lijf krachtig inzetten, ervoer ze in de eerste weken als vrij onnatuurlijk. “Tijdens het spelen voelt het in mijn buik alsof er iets vacuüm wordt gezogen; spanning die even later wordt afgevuurd als vanuit een katapult.”

Vrouwelijke leiders

De Koning glundert, verwijst naar de geschiedenis en vrouwenemancipatie. “Wij zijn geconditioneerd om onze woede te temperen. Komt het eruit, dan gaat het over controleverlies en ben je een hysterisch wijf. Mannen daarentegen zijn daadkrachtig en mogen zich ongevraagd barbaars uiten. Ja dahaag! – dacht ik. Dat was voor mij echt een eyeopener.” Ook het feit dat jonge vrouwen komen kijken inspireert haar enorm. “Een schoolklas met 16-jarigen bezocht onze try-out. Na de voorstelling ontving ik allerlei berichten: ‘Wow, je was zo boos!’ Blijkbaar herkenden ze iets wat wij als vrouwen nog niet tot uiting laten komen. De generatie onder mij is veel mondiger.”

Geïnspireerd raakt De Koning door YouTube-video’s van vrouwelijke leiders. Ze let erop waarop zij zich in het openbaar positioneren, en kijkt naar de manier hoe ze van buitenaf worden benaderd ten opzichte van hun mannelijke collega’s. Want wat maakt een vrouw überhaupt een goede leider? “Waarom wordt Sigrid Kaag weggezet als heks en Sylvana Simons als hysterisch? Klopt het dat Angela Merkels masculiene trekken in haar voordeel werken en heeft Jacinda Arderns vrouwelijke voorkomen een positieve invloed? Ik vind het interessant om te zien wat dat oplevert.”

De voorstelling trapt af met de Capitoolbestorming van 6 januari, en gaat over populisme, macht, oorlog en leiderschap. ‘Hartstikke actueel, natuurlijk’, zegt De Koning, die enorm uitkijkt naar haar toekomstige rollen. Één ding weet ze zeker: het worden geen vrouwelijke stereotypen. Het liefst speelt ze de onsympathieke, boze personages. “Het is mijn ambitie om even goed te worden als Cate Blanchett. Het lijkt me geweldig om gecast te worden in een film als The Favourite.”