Volker Hüller: gefragmenteerde lichamen en verborgen grapjes

Gestileerde silhouetten van hoofden duiken steeds op in het werk van de Duitse kunstenaar Volker Hüller. Maar ook fragmenten van ledematen, of een enkele contour van een lichaam. Hoekige en gebogen lijnen verspreiden zich over het beeldvlak in zachte, halftransparante tinten.

Hüller (1976) studeerde aan de academie van Hamburg bij Norbert Schwontkowski en woont in New York. Zijn etsen vormen als het ware de basis voor zijn werk, alle andere dingen komen daar uit voort. Die hernieuwde aandacht voor het tekenen komt ook een beetje door de lockdown, vertelde hij in een interview.

Vroege voorbeelden

Met tamelijk bescheiden middelen tovert Hüller een dromerige wereld tevoorschijn. Etsen worden vaak gebruikt als reproductietechniek, maar bij Hüller zijn het unieke kunstwerken. De zwarte lijnen worden gedrukt en vervolgens schildert hij met waterverf over de voorstelling heen.

In wat oudere etsen verschijnen mythische wezens als centauren en zeemeerminnen in denkbeeldige landschappen waarin soms ook weer hedendaagse elementen zijn geplaatst. In zijn recente etsen zijn veel koppen en ledematen geïsoleerd weergegeven, waardoor ze ook geïnterpreteerd kunnen worden als fragmenten van sculpturen.

De beeldtaal doet onwillekeurig denken aan vroeg modernistische kunst. De gefragmenteerde lichamen en ruimtes herinneren aan het kubisme, de langgerekte koppen met smalle ogen en monden lijken op het werk van Amedeo Modigliani. Ook verwijst Hüller af en toe naar Duitse expressionistische kunstenaars als Georg Grosz. Tegelijk mist hij de strenge ondertoon van zulke vroege voorbeelden. Er zitten vaak grapjes in Hüllers werk verstopt, die de hele voorstelling relativeren.

Licht en schaduw

Naast de etsen wordt de tentoonstelling bij Grimm toch vooral gedomineerd door een aantal grote werken die bijna monochroom zijn. Het is alsof Hüller details van de etsen enorm heeft uitvergroot en vervolgens in andere materialen heeft opgebouwd.

Elk werk is in elkaar gezet als een collage, met materialen als canvas, gedroogd gras, papier, touw en verf. Maar er hangen armen aan van keramiek, waarbij de handen de verschillende materialen lijken te aaien. Door elk werk in een specifieke kleur te schilderen, worden de motieven en onderdelen onthuld door licht en schaduw. Ook hier valt op hoe speels en luchtig het werk van Hüller is.

Maar er is ook een donkere ondertoon. In een aantal geschilderde werken zien we een een landschappelijk tafereel, waarbij een horizontale figuur prominent op de voorgrond is geplaatst. De plantenweelde in de voorstelling wordt afgezet tegen deze figuur, die onder de aarde ligt. De boomwortels krijgen langzaam vat op het lichaam, als verbeelding van een cyclus van leven en dood.