Toont een westerling de Congolese werkelijkheid in Stop Filming Us?

Regisseur Joris Postema (1973, FC Rwanda, Basmannen) was tien jaar geleden al eens in Goma, Noordoost-Congo. Het voelde voor hem, vanwege de burgeroorlog, als de gevaarlijkste stad op aarde. Hij kon alleen filmen vanuit een jeep en sliep op een zwaarbewaakte compound.

Voor zijn nieuwe film Stop Filming Us draaide hij opnieuw in Goma. Die stad wordt nog steeds als heel gevaarlijk gezien, maar de situatie in het land is nu totaal anders. Postema sliep in een hotel en kon gewoon de straat op om te filmen. Maar… “Mijn westerse beeld van hel op aarde botste met de Congolese werkelijkheid. Ben ik in staat als westerse filmmaker deze wereld te laten zien?”

Dat is het uitgangspunt van deze meer dan fascinerende film, waarin Postema drie jonge kunstenaars volgt die zich verzetten tegen die westerse beeldvorming. Stop Filming Us werd bekroond met de Dutch Movies Matter Awards. De jury noemde de film ‘een belangrijke bijdrage aan de cruciale discussie over het westerse filmmaken en neokolonialisme op het Afrikaanse continent’.

Maar is dat wel zo? Want Postema kan het, blijkt uit de film, eigenlijk niet goed doen, een beeld schetsen over hoe het echt is in Goma. Zijn wit-zijn zit hem in de weg, volgens de lokale bevolking, maar ook volgens zijn tolk en meer mensen die betrokken zijn bij het maken van de film.

Toch maakt hij inzichtelijk waar de knelpunten zitten. De Congolezen willen het dekoloniseren zelf doen, dus hadden ze deze film zelf willen maken. Dat zou juist niet deze voor westerse ogen bedoelde film hebben opgeleverd.

Dat maakt Stop Filming Us nóg interessanter. Ook omdat ondergetekende soms dacht: ja, ho even, gaan jullie ons vertellen hoe wij moeten denken en filmen? En dat legt precies de vinger op de wond. Met het schaamrood op de kaken heb ik deze film uitgekeken – een film die iedereen zou moeten zien.