Tim Fransen wordt bezocht door aliens – en is grappiger dan ooit

De mens en ik is luchtiger dan de eerste twee voorstellingen van Tim Fransen, maar kent nog altijd een stevig inhoudelijk fundament. Bovendien valt er aanmerkelijk meer te lachen.

Als de mens nadenkt over buitenaardse wezens, vertelt Tim Fransen, zijn er doorgaans twee opties: of ze zijn goed en komen in vrede of ze zijn slecht en willen ons uitroeien. De cabaretier en filosoof voegt er een derde mogelijkheid aan toe: de aliens zijn goed en willen de mensheid juíst vernietigen om te voorkomen dat we met ongebreidelde kolonisatiedrift het universum vernielen. Zo lekker gaat het immers niet op ons planeetje.

Zijn eerste twee programma’s leverden Fransen achtereenvolgens de Neerlands Hoop en de Poelifinario in de categorie Engagement op. Bepaald geen slechte score. Toch heeft hij het roer omgegooid. Van Nietzsche en Kant, belangrijke sparringpartners in die voorstellingen, ontbreekt dit keer elk spoor. Dat lijkt een verstandige beslissing. Je wil je als 34-jarige cabaretier niet ketenen aan één vorm.

Nee, het geraamte van De mens en ik bestaat uit groteske dromen waarin Fransen door de genoemde aliens wordt bezocht. Ze willen van hem weten of de mens uiteindelijk meer goed of kwaad doet. Ons lot hangt af van zijn antwoord.

Misplaatst superioriteitsgevoel

Dat is een slimme constructie die Fransen alle vrijheid geeft om zijn grieven jegens de mens te bespreken. Er zitten grote thema’s tussen, zoals oorlogen en onze omgang met het klimaat, maar ook kleinere verwijten die gelinkt zijn aan ons misplaatste superioriteitsgevoel. Het willekeurige onderscheid tussen mens en dier bijvoorbeeld, dat hem brandstof geeft voor heerlijk sarcasme over woorden als dierenarts en dierenwinkel.

Sowieso valt er dit keer aanmerkelijk meer te lachen bij Fransen. In zijn eerdere voorstellingen zat ook veel humor, maar hij bediende zich toen wel erg vaak van platte piemelgrappen, schijnbaar om radicaal tegenwicht te bieden aan de serieuze thematiek. Binnen deze luchtigere setting durft de cabaretier ook subtielere bronnen aan te boren.

Relikwieën uit een voorbije tijd

Het levert een vrijwel volmaakte balans op tussen ernst en grol. Op de beste momenten vallen ze zelfs helemaal samen. Fransen heeft een sterk verhaal over de jager-verzamelaar, het type mens dat we nu vaak primitief noemen, maar wel een stuk vriendelijker was voor de planeet. Ze aten pistachenoten, die ook nu nog in de schappen liggen als relikwieën uit een voorbije tijd. Fransen hangt daar een geweldig stuk aan over hoe je de kierloze exemplaren in hemelsnaam openkrijgt.

Dat kun je weer zien als metafoor voor het nobele geploeter van de moderne mens. Fransen, die troost én wijsheid vindt in Disneyliedjes, heeft de filosofen losgelaten, maar de filosofie zeker niet.