Theatermaker Joris Buizer: ‘Mijn ideale publiek? Mensen met badslippers en een trainingspak’

Wat voor werk maak je?

“Ik maak theater waarin ik probeer meerdere disciplines op een gelijkwaardig niveau in het proces in te zetten, vooral muziek, dans, spoken word, rap en theater. En dat uit zich automatisch in een fragmentarische vorm. Mijn werk vraagt er niet zozeer om begrepen te worden, maar om ervaren te worden.

Hiphop is altijd een belangrijk aspect in mijn werk. Ik hield altijd al van hiphop, vooral van de muziek. Zo’n vier, vijf jaar geleden ben ik het ook artistiek gaan benaderen, ontdekte ik dat er een heel cultureel fundament achter zit dat eigenlijk nog belangrijker is dan wat er uit dat genre voortkomt. Daar ben ik me in gaan verdiepen. Voor mij is dat nog steeds een onderzoek. Hoe ga ik hiphop maken in theater? Of theater in hiphop? Wat betekent dat precies?

Thomas Lotgering, die de muzikale vormgeving van mijn voorstellingen doet, zegt altijd: “We moeten hiphop niet als middel zien, het is het doel.” Dat betekent bijvoorbeeld dat we sampelen. Dat is een muzikaal begrip, dat eigenlijk het overnemen van een element betekent. Door het in een andere context te plaatsen krijgt het opnieuw betekenis, maar houdt het ook de retoriek of waarde die het in eerste instantie had. Daar spelen we mee.”

Wat betekent het woord theater voor je?

“Een plek van samenkomst en expressie. Expressie is voor mij belangrijk omdat het een noodzaak met zich meedraagt, een urgentie. Ik houd ervan als er contact is tussen publiek en performer. De spanning die daartussen kan hangen, is hetzelfde als in een rapbattle of dansbattle, soms op het intimiderende af. Die expressie, die urgente energie, is wat theater voor mij in eerste instantie is.”

Hoe ziet je ideale publiek eruit?

“Mijn ideale publiek is in eerste instantie iedereen. Dat is het makkelijke antwoord. Als ik de vraag kritisch aan mezelf stel dan zeg ik: mensen met badslippers en een trainingspak. En dan maakt het niet uit wat voor gender daarin zit. Ik wil graag hiphoppubliek dat gewoonlijk niet naar theater gaat, daarheen krijgen. En tegelijkertijd het traditionele theaterpubliek laten kijken naar hiphop. Dus als ik een mash-up van die twee in de zaal krijg, dan ben ik blij.”

Waar haal je inspiratie uit?

“Ik ben als maker beeldend en sferisch, dus het begint vaak bij videoclips, live optredens, elementen van ander artistiek werk. Ik ben in die zin niet zo’n maker die in het alledaagse zoekt. Als het al een artistiek tintje heeft dan kan ik erop door associëren, kan ik er mijn eigen versie van knutselen waarin je die oude versie misschien wel niet meer herkent.

Iets waar ik veel inspiratie uithaal, zijn ‘PunchOutBattles’, een bekend fenomeen in Rotterdam. Dat is elkaar a capella de grond instampen met woorden. Die rapbattles zijn als vorm inspirerend voor mij, daar heb ik ook de publieksopstelling voor Kraai op gebaseerd, waarbij de toeschouwers rond de performers staan.”

Waar zie je jezelf over vijf jaar?

“Ik hoop dan voorstellingen te maken op een grotere schaal. Met een breed team om me heen, waarmee ik mijn filosofie en werkwijze verder kan ontwikkelen. Ik vind het belangrijk om bij mijn eigen referentiekader stil te staan, als witte man uit een Utrechtse Vinex-wijk. Ik ben niet geworteld in hiphop, dus het begint voor mij met het samenstellen van een cast die dat wel is en hen een bepaalde autonomie te geven in het maakproces. Hopelijk hebben we dan dat ideale publiek in de zaal en denken ze als ze naar buiten lopen: vet, sick, dope. Ook die woorden zijn belangrijk. Dat is toch iets anders dan ‘mooi’ of ‘interessant’.”

Kraai (Rightaboutnow inc.) is te zien op 17/12 tijdens het RAN Festival in de Brakke Grond en in april in het Bijlmerparktheater. Ga hiernaar toe als je houdt van: hiphop, spoken word, rap, dans, bij mensen naar binnen kijken en van je sokken geblazen worden.