Storytelling bij Mezrab: ‘Ook stoere mannen staan hier op om iets te delen’

Mezrab ontstond vijftien jaar geleden in de ouderlijke huiskamer van de Iraanse vluchteling Sahand Sahebdivani. De bijeenkomsten waarbij verhalen worden verteld en liederen gezongen onder het genot van een kop traditionele linzensoep sloegen aan. In 2015 werd de stap gezet naar een podium aan de Veemkade in Oost, waar voor de corona-uitbraak op drukke avonden 250 bezoekers kwamen. Het artistiek team werd uitgebreid met de Oostenrijker Karl Giesriegl, Farnossh Farnia uit Iran, de Griekse Anastasis Sarakatsanos en de Russische Irina Koriazova.

Uit het juryrapport: ‘Mezrab is een heel belangrijke initiator geweest in het ontwikkelen van storytelling als kunstvorm in Amsterdam. Niet alleen zijn de meeste avonden gratis toegankelijk, ook zijn de programma’s Engelstalig, waardoor ook veel niet-Nederlandstalige Amsterdammers de instelling bezoeken.’

Wat kenmerkt uw werk?

“Storytelling is de oudste kunstvorm die er bestaat en die geven wij een hedendaagse draai. Hier worden waar gebeurde verhalen verteld, soms verbonden met oude volksverhalen. Storytellers staan heel naakt op het podium. Wat ze vertellen komt uit henzelf, ze geven zichzelf, en dat voelt het publiek. Publieksparticipatie gaat bij ons dan ook automatisch. In onze ruimte proberen we een huiskamersfeer te creëren. Als je binnenkomt ruik je de Iraanse linzensoep, iedereen mag overal zitten. Het is heel los. Mensen gaan hier nooit de deur uit zonder minstens één gesprek te hebben gehad met een onbekende. Dat gebeurt automatisch en vaak binnen een kwartier.”

Wat betekent Amsterdam voor u?

“Amsterdam is de meest internationale stad ter wereld en Mezrab is waarschijnlijk de meest internationale plek binnen Amsterdam. Wij zouden niet kunnen functioneren in een andere stad. Amsterdammers zijn geïnteresseerd in buitenstaanders en nieuwsgierig naar verhalen uit andere culturen.”

Storytelling is de afgelopen jaren heel populair geworden. Hoe komt dat, denkt u?

“We hebben te veel actiefilms gezien waarin actiehelden in helikopters twee uur lang schietend door het beeld gaan. We zijn er een beetje moe van, het raakt je niet. Maar een goed verhaal is sterker dan al die special effects. Onze avonden duren soms drie uur of langer maar het is geen seconde saai.”

Bij Mezrab worden de verhalen vaak gecombineerd met muziek. Waarom die combinatie?

“Omdat het ooit zo begonnen is, in de huiskamer van de familie Sahebdivani. Er werd een verhaal verteld, iemand pakte er een instrument bij en er werd gezongen. In het Iraans is mezrab een plectrum waar een setar mee wordt bespeeld, een klein middel dat veel effect teweeg brengt, net als de verhalen die impact hebben op de gemeenschap. Daarnaast heeft onze muziekprogrammeur Rogier Lammers een podium opgericht voor wereldmuziek. Door de bezuinigingen van Halbe Zijlstra in 2011 zijn er bijna geen plekken meer over waar die internationale taal te beluisteren is.”

Aan welke criteria moet een goed verhaal voldoen?

“De beste verhalen zijn persoonlijk. De verteller zit er helemaal in en dat hoor je zelfs in de pauzes tussen de zinnen. Dat is ook het grote verschil tussen storytelling en theater: het gaat niet alleen om de artistieke vorm, maar ook om de authentieke uitstraling. Inhoudelijk kunnen verhalen overal over gaan en kunnen ze verbonden worden met traditionele elementen zoals de Griekse mythologie. Maar storytelling Mezrabstijl is wel 21ste-eeuws: snel, grappig en soms hard.”

Welk effect heeft een goed verhaal op het publiek?

“Omdat een verteller zich kwetsbaar opstelt, slaat dat over op het publiek. We hebben vaak stoere mannen in de zaal, die zich een beetje afwachtend opstellen. Maar ze worden geraakt en staan op om ook iets te delen.”

Wat doet u over vijf jaar?

“We zitten als podium momenteel tegen ons plafond. Door onze horeca zijn we grotendeels zelfvoorzienend en ons ontzettend grote netwerk levert telkens weer nieuwe ideeën voor avonden op. Momenteel verzorgen we driehonderd avonden per jaar. De komende vijf jaar willen we verder professionaliseren en een soort productiehuis oprichten om artiesten te begeleiden en het storytelling als discipline verder te helpen. Daarnaast willen we onze Mezrab Storytelling School, waar een cursus van vijf maanden kan worden gevolgd, verder profileren. En we willen onze online activiteiten, die nu beperkt zijn tot twee avonden per maand, verder ontwikkelen.”

Het prijzengeld bedraagt 35.000 euro. Wat gaat u ermee doen als u wint?

“We hebben door corona een flinke klap gekregen en kunnen het geld goed gebruiken. We zijn allemaal zzp-ers en vrijwilligers en hebben de laatste maanden veel zelf geïnvesteerd. Met het prijzengeld zouden we de betalingen een beetje kunnen normaliseren. Maar verder zouden we het willen inzetten voor het opzetten van het productiehuis en de verdere ontwikkeling van de artistieke waarde van storytelling.”