PlusMusicalrecensie
Recensie opgefriste Les Misérables: ‘Nog steeds een tijdloos succes door de vaart, de topmuziek en het geweldige verhaal’
Producent Cameron Mackintosh is niet geïnteresseerd in ‘Madame Tussaud-theater’ en dus moest zijn mondiale musicalhit Les Misérables een kwart eeuw na de Londense première in 1985 eens flink worden aangepakt. Die extra donkere versie, met schilderwerk van de schrijver Victor Hugo als achtergrond, is nu te zien in Nederland.
Jean Valjean heeft een brood gestolen voor een hongerig kind en dat komt hem begin 19de eeuw in Frankrijk op negentien jaar dwangarbeid te staan. Hij overtreedt de voorwaarden van zijn vrijlating door een nieuwe identiteit aan te nemen. Politie-inspecteur Javert zet alles op alles om hem weer te grazen te nemen en moet ook helemaal niets hebben van de opstandige studenten in Parijs, die de barricaden beklimmen om het sociale onrecht van die tijd te bestrijden. Zie hier de kern van de vuistdikke roman Les Misérables van Victor Hugo uit 1861.
Een Franse poging van componist Claude-Michel Schönberg en schrijver Alain Boublil om van het verhaal een musical te maken flopte. Maar toen de Engelse producent Cameron Mackintosh de muziek in handen kreeg, zette hij er een nieuw creatief team op, die de musical, ondanks de zeer zuinige recensies na de première in 1985, tot een wereldhit maakte. Les Misérables wordt nu voor de derde keer opgevoerd in Nederland, en het zegt veel over het taaltalent van de in 2014 overleden Seth Gaaikema dat zijn vertaling uit 1991 nog steeds staat als een huis. En alles is perfect verstaanbaar, ook de ensemblestukken – een technisch hoogstandje.
Een likje Leonard Bernstein
In de nieuwe versie hebben de arrangementen van de naar klassieke muziek neigende doorgecomponeerde musical een likje Leonard Bernstein gekregen en zijn de donkere natuur- en stadschilderijen van Victor Hugo op de achtergrond sfeerbepalend voor het gehele decor geworden. De barricaden, die centraal staan na de pauze, zijn op zijn zachtst gezegd indrukwekkend en de manier waarop de zelfmoord van Javert en een vlucht door het Parijse riool in beeld wordt gebracht, is puntgaaf.
Bij de opfrisbeurt had ook wel de zeurderige liefdesscène tussen Cosette, de aangenomen dochter van Valjean, en student Marius met het evenzo zeurderige lied Mijn hart zingt voor jou – een dissonant tussen de geweldige muziek – geschrapt kunnen worden. Het is een flauw aftreksel van de balkon-brandtrapscène met Tony en Maria uit West Side Story.
Geen enkele zwakke plek
De castingafdeling van De Graaf & Cornelissen, die nauwgezet in de gaten werd gehouden door het Engelse team van Mackintosh, verdient een dikke pluim. Er zit geen enkele zwakke plek in de cast. Milan van Waardenburg is misschien nu nog geen grote naam in musicalland, maar dat zal binnenkort wel anders zijn. In de beginminuten is hij als de verbitterde ex-veroordeelde wat al te dramatisch, maar de rest van de avond zet hij een voorbeeldige Valjean neer. Recht door zee en empathisch in zijn spel en elke noot – hoog of laag, kort of ultralang – is precies raak.
En ook op Freek Bartels als Javert is niets aan te merken van zijn eerste tot zijn laatste minuut op het toneel. De schaarse humor in het zware verhaal zit bij het doortrapte herbergierskoppel Yannick Plugers en Ellen Pieters. Vooral het spel van de laatste is hogeschoolkomedie en slapstick. Noah Fontijn als het straatschoffie Gavroche was goud. Er staan nog acht andere jochies in de rij voor die rol de komende maanden,
Ook Channah Hewitt als de vernederde fabrieksarbeider Fantine moet worden genoemd. Haar versie van Mijn droom, met de briljante slotzin ‘Het leven heeft mijn droom vermoord’ is bloedstollend mooi. Jammer dat Fantine zo snel sterft, wat hadden we haar graag in nog een paar solo’s gehoord.
Les Misérables
Door De Graaf & Cornelissen
Gezien Carré 5/3/23
Te zien Aldaar t/m 19/3
Info https://degraafencornelissen.nl
Er komt geen eind aan Les Misérables
De musical Les Misérables van producent Cameron Mackintosh, die al 37 jaar (met een korte coronastop) in Londen te zien is, levert duizelingwekkende cijfers op: meer dan 70 miljoen bezoekers wereldwijd in 52 landen, vertaald in 22 talen, bekroond met alle theaterprijzen die je maar kunt bedenken, zoals Tony’s, Grammy’s en Golden Globes. Een week voor de première in Carré stond de teller al op 125.000 verkochte kaarten voor de Nederlandse tour. Waar komt die nimmer aflatende populariteit vandaan?
Pr-medewerkers plegen opnieuw uitgebrachte, oudere theaterproducties nogal eens aan te bevelen met de kreet ‘actueel’ als een bepaalde vorm van onrecht in de show wordt aangestipt. Door het vurige strijdlied Do you hear the people sing? (Hoor je ’t zingen op de straat?), waarin de studenten van Parijs de barricaden opgaan als rond 1830 de idealen van de Franse Revolutie al weer vermorzeld zijn, is Les Misérables die verkoopkreet dubbel en dwars waard. Studenten in Hongkong zongen het om de beklemmende invloed van Peking te bekritiseren, maar ook in Peking zelf klonk een Chinese versie als protest tegen het strenge coronabeleid. In Belarus, Oekraïne, de Filipijnen, Zuid-Korea, Sri Lanka en nog een zwik landen waren er weer andere aanleidingen om het lied in protest aan te heffen.
Maar ook vrijwel alle andere nummers in deze doorgecomponeerde musical van componist Claude-Michel Schönberg zijn fenomenaal en meeslepend romantisch, met een klassieke twist. Het grootste kunststukje van de musical is dat de makers de kern van het sociaal-romantische meesterwerk van Victor Hugo, dat meer dan duizend pagina’s beslaat, met succes tot ruim twee en een half uur muziektheater hebben teruggebracht. Waar Hugo zeventig pagina’s nodig had om de hoofdpersoon Valjean te introduceren, lukt dat in de musical in één uitgerekt nummer. Vaart, topmuziek en een geweldig historisch verhaal maken van Les Misérables een tijdloos succes.
