Recensie Mijn mannen: Meegezogen in de troebele gedachten van een seriemoordenares

Alles moet ze halsoverkop beleven, de zeventienjarige Brynhild, die zich vol begeerte, ver van huis, overlevert aan een welgestelde boerenknaap. Klaar voor de wereld is ze, tot de rand gevuld met geluk, zonnestralen zieden door het raam. Maar die toekomstige erfgenaam heeft twee gezichten, geluk en pijn staan naast elkaar.

‘Heer, zie naar mij om,’ bidt Brynhild. En als lezer voel je, in die zintuigelijke scènes van het verscheurde meisje in Mijn mannen van Victoria Kielland (1985): dat gaat ’ie niet doen, de Heer.

Na de fatale verhouding vertrekt Brynhild uit Noorwegen, zo ver mogelijk weg moet ze van die treurige plek, en ze maakt de oversteek naar Amerika; haar zus Nellie woont in Chicago met man en vier kinderen. Ze leert al snel dat alles wat haar wordt gegeven ook weer afgenomen kan worden.

Literaire fantasie

Mijn mannen, staat voor in het boek, is ‘een literaire fantasie, vrij geïnspireerd op werkelijke gebeurtenissen’. Kielland heeft zich gebaseerd op het levensverhaal van de Noors-Amerikaanse seriemoordenares Belle Gunness (1859), geboren als Brynhild Paulsdatter Størset, die minstens veertien, maar mogelijk veertig doden op haar geweten heeft.

Hell’s Belle was de bijnaam die ze kreeg, en ze verdween in 1908 nadat haar varkensboerderij in Indiana was afgebrand met haar (?) drie kinderen erin, al werd eerst aangenomen dat ook zij in de vlammenzee was omgekomen. Op het erf werden de aan stukken gezaagde resten teruggevonden van de mannen die ze met een contactadvertentie lokte en overhaalde met al hun bezit naar haar toe te komen en bij haar in te trekken.

Het is niet een boek dat zich even laat weglezen. Met elk geladen zinnetje zuigt Kielland je verder mee in de steeds troebeler gedachten van Brynhild, inmiddels Belle. Haar huwelijken eindigen met de verdachte dood van haar mannen, kinderen over wie ze zich ontfermt sterven een ontijdige dood. Ze moet het met zichzelf doen. Ze bezweert: ‘Dit is wat ik heb, dit is wat ik ben.’

En het enge is dat je – vermits je je kunt openstellen voor de geuren, de kleuren, voor hoe het bruist en hoe het bederf stroomt in Bella’s aderen – bijna versmelt met deze vrouw en (een mate van) begrip krijgt voor waarom ze al waarvan ze houdt kapot wil maken.