Recensie: Klondike toont de gruwelijke realiteit van oorlog in Oekraïne

Klondike opent met een zwart beeld en de geluiden van een man en een vrouw die fantaseren over hun toekomst. Ze verwachten binnenkort hun eerste kind en willen ter voorbereiding hun kleine woning opnieuw inrichten. Dan horen we plots een harde knal en het geluid van puin dat de grond raakt. Hun onschuldige dagdromen worden bruut onderbroken door een raket die zijn doel heeft gemist en per abuis op hun huis is geland.

Het is juli 2014 en we bevinden ons in Oost-Oekraïne. De explosie heeft de woonkamer van het jonge koppel uiteengereten. Nu heeft de camera volledig zicht op het Oekraïense grensgebied, waar tanks continu af en aan rijden. De afgevuurde raket is een voorbode: in een paar dagen zal het koppel ongewild getuige worden van het neerhalen en neerstorten van MH17, het burgervliegtuig dat vanuit Amsterdam naar Kuala Lumpur vertrok en op 17 juli 2014 in Oost-Oekraïne crashte.

Hoewel Klondike gebaseerd is op de crash van MH17, is het geen reconstructie van de gebeurtenis. De crash van het vliegtuig dient vooral ter katalysator van het persoonlijke conflict tussen de hoofdpersonen: man Tolik (Sergey Shadrin), wiens vrienden pro-Russisch zijn, en vrouw Irka (Oxana Cherkashyna), wier broer anti-Russisch is.

We krijgen één Nederlands echtpaar – gespeeld door niet-Nederlandse acteurs en op lichtelijk knullige wijze in het Nederlands nagesynchroniseerd – te zien dat wanhopig op zoek is naar hun dochter. Veel aandacht krijgt hun situatie niet. In plaats daarvan wordt hun zoektocht afgeschilderd als een voorbeeld van de hopeloosheid die de hoofdpersonen voelen.

De gebeurtenissen in de film staan dus vooral symbool voor de bredere situatie in Oekraïne. Net als het geval is voor hun vaderland, dat in twee kampen is opgedeeld, staat de oorlog tussen Tolik en Irka in. In het trage, sfeervolle verhaal wordt de relatie tussen het koppel steeds meer onder druk gezet.

In lange observerende shots toon filmmaker Maryna Er Gorbach (Black Dogs Barking) de gruwelijke realiteit van oorlog. Ze richt zich niet zozeer op het doden en verwonden van mensen, maar op de neveneffecten daarvan. Irka melkt een koe; momenten later maakt Tolik deze koe dood omdat de pro-Russische rebellen honger hebben.

Klondike onderzoekt de mogelijkheid tot verzet van de gewone burger: heeft verzet zin, zoals Irka en haar broer denken? Of is het beter om gewoon te doen wat je gezegd wordt, zoals Tolik beweert? Misschien, zo lijkt de film te suggereren, zijn beide opties wel gedoemd te mislukken. In het allegorische einde stelt Er Gorbach zich de toekomst van Oekraïne somber voor.