Recensie: De wilde binnenvaart is als roman niet gelukt, maar heeft wel een eigenaardige brutaliteit

Misschien is eigenzinnig trouwens een beter woord dan wonderlijk. Op pagina 114 noemt de auteur zijn voornaamste personages spelers in een tragikomisch drama. De auteur ja. Soms neemt die rechtstreeks het woord, de alwetende verteller, zoals hij dan heet. Meestal ligt het perspectief bij schipper Guus, zo nu en dan ook bij zijn geliefde Pluim. Die wisselingen zijn niet irritant, wel vreemd, je gaat als lezer even verzitten.

Kort door de bocht gezegd is De wilde binnenvaart een liefdesverhaal. Over de liefde voor het water, de liefde voor het schip – bijna ook een personage – en de doodlopende liefde tussen Guus en Pluim, die niets meer van het leven en werk op het water wil weten. Doordat die laatste liefde niet gaat zoals Guus hartstochtelijk wil, is het einde van het boek explosief, een beetje jongensboekachtig. Dat is het daarvoor ook soms, maar wat minder hevig, af en toe wel vet sentimenteel.

Een bodempje

Het vertelritme van deze roman spat dikwijls alle kanten op, maar dat houdt je wel nieuwsgierig: hoe krijgt de auteur de boel toch weer bij elkaar? Het water speelt in die herstellende dynamiek een belangrijke rol. Mijmeren over het water, dat passages oplevert die aan Nescio doen denken, wat natuurlijk niet erg is: ‘Daarna zaten we te zwijgen, het mooiste wat er is, zwijgen op het water. Zwerver keek dof voor zich uit, wat vaker gebeurt bij mannen die hun gelijk hebben bepleit. Daarna is het op. Hij schonk nog een laatste keer bij, een bodempje.’

Die Zwerver in dit citaat is trouwens ook een personage die een tijdje het karakter van het verhaal bepaalt, maar hij is ineens weg, en als hij weer opdoemt, ben je hem min of meer vergeten.

De wilde binnenvaart is als roman niet gelukt, maar heeft een eigenaardig soort brutaliteit die het verhaal raar aantrekkelijk maakt. Als je daarvoor in de stemming bent, liefst in een romantische. Je moet je dan ook op het water wanen en je kabbelend laten meevoeren.