Recensie De laatste beer: dit is de boodschap van Greenpeace op z’n hartverwarmendst verpakt

Een dode moeder, een lieve, maar nogal afwezige vader, een klas vol rotkinderen – op het eerste gezicht is de 11-jarige April Wood een typisch kinderboekenmeisje. Bij gebrek aan vriendinnen zit ze het liefst in de tuin, waar een vossenfamilie woont. Maar dan gaat haar vader een halfjaar werken op een weerstation op Bereneiland in de Barentszzee, en April mag mee. Beelden van eindeloze wandelingen en samen sleetje rijden vullen haar gedachten, maar de werkelijkheid is prozaïscher. Op het verlaten eiland gaat haar vader zo op in zijn cijfers en grafieken dat April er maar alleen op uittrekt.

Waarop ze een gewonde ijsbeer ontmoet.

En vriendschap met hem sluit.

Annie M.G. Schmidt, die uitblonk in fantastisch realisme, zei eens: “Een verhaal moet waar zijn. Een innerlijke waarheid die niets met de werkelijkheid te maken heeft.” De Britse Hannah Gold heeft dat goed begrepen. Haar debuut De laatste beer wortelt in de wereld die wij kennen – tot een meisje een ijsbeer haverkoeken met pindakaas begint te voeren. Niet veel later mag ze hem aaien en zelfs op zijn rug rijden. Het mooie is: je gelooft het. Gold zet haar fantastische troef – de band tussen een eenzaam meisje en een eenzame ijsbeer – zo trefzeker in dat je bezwaren als ‘een van de gevaarlijkste roofdieren ter wereld’ moeiteloos de coulissen in schuift.

De ijskappen smelten

Het resultaat is een roerend verhaal over vriendschap en hoop. De ijskappen smelten, maar deze ene beer wordt gered dankzij April, die berenmoed toont wanneer dat het hardst nodig is. Uiteindelijk komt het ook goed met de vader die zijn dochter niet ziet staan. Het is zuiver kinderboekendrama, het is de Greenpeaceboodschap op z’n hartverwarmendst verpakt.

The Last Bear won in Engeland de Waterstones Children’s Book Prize 2022 en als lezer snap je direct waarom: Golds typering van de vriendschap tussen April en de ijsbeer met ‘gesmoltenchocoladebruine ogen’ doet het water achter je eigen ogen regelmatig stijgen. Dit is het soort magie waarvan klassieke verhalen worden gesponnen.