Portret van een verloren jeugd tijdens de Rwandese genocide in Small Country

Small Country: An African Childhood

Regie Eric Barbier

Met Jean-Paul Rouve, Isabelle Kabano, Djibril Vancoppenrolle

Te zien in Rialto De Pijp

De historische context drukt zwaar op de coming-of-agefilm Small Country: An African Childhood. De film van de Franse regisseur Eric Barbier vertelt een bekend verhaal over het verlies van kinderlijke onschuld aan de hand van de impact op een tienjarige jongen van de Rwandese genocide en de daaropvolgende etnische spanningen in buurland Burundi. Maar haal je die context weg, dan blijft er weinig over van dit portret van een verloren jeugd.

De nogal onhandig gekozen ondertitel An African Childhood die de film draagt, generaliseert een continent, terwijl juist de specifieke locatie van de kindertijd van de hoofdpersoon belangrijk is. Want Small Country gaat over de spanningen tussen de Hutu’s en de Tutsi’s, gezien vanuit het perspectief van Gabriel, een jongen met een Rwandese Tutsimoeder en een Franse vader die in een rijke buitenwijk van Burundi opgroeit.

De genocide van de Tutsi’s – de spanningen lopen eerst op in Rwanda, maar springen dan over naar Burundi – komt vooral via via aan bod. Met Gabriel komen we mondjesmaat meer te weten over het oprukkende geweld door flarden gesprekken die hij opvangt terwijl zijn ouders telefoneren, zijn bediendes aan de keukentafel praten of naar de radio luisteren, of zijn vriendjes op school met elkaar praten. Op het oog onschuldige dingen – over de smalle neus van zijn moeder, bijvoorbeeld – die meer gewicht dragen dan de jonge Gabriel eerst doorheeft.

Het langzame verval van idyllische kindertijd naar pijnlijke chaos begint met de implosie van zijn familie-eenheid, wier spanningen het etnisch en koloniale conflict voorspellen, en wordt al snel opgevolgd door de implosie van een land. Daarbij is vooral het onevenwichtige tempo in de film een doorn in het oog. Er wordt bijvoorbeeld relatief veel tijd besteed aan Gabriels onbezonnen jeugd, maar als de genocide in Rwanda wordt gepleegd, springt de film ineens naar voren in de tijd.

Small Country is gebaseerd op het boek Petit Pays van Gaël Faye en weet dat feit slecht te verhullen. Dat wil zeggen: in elke scène is het duidelijk dat de film is gebaseerd op een boek. De gebeurtenissen vliegen voorbij, zonder veel inzicht te geven in de belevingswereld van Gabriel.

Hoewel sommige scènes, vooral in de tweede helft, de gruwelijkheden op camera vangen, slaagt de film er niet in om een indrukwekkend beeld te schetsen van Gabriels jeugd. De bouwblokken waaruit het boek bestaat, komen netjes naar voren, maar Small Country wordt nooit meer dan de gehaaste losse flarden waaruit hij is opgebouwd.