PlusAchtergrond
Podcast: In ‘Het Concert’ gaat een wel heel opmerkelijk duo op zoek naar de gestolen Vermeer
In De Nieuwe Vermeer wekken would-be-Vermeers verloren werken van de schilder weer tot leven. Van de meeste is geen afbeelding bewaard gebleven; ze moeten zich voor hun reproducties en vrije interpretaties baseren op beschrijvingen en veilinglijsten. Er is echter één uitzondering: Het Concert, dat in 1990 werd gestolen en sindsdien spoorloos is.
Bij elke televisie-uitzending van MAX-programma De Nieuwe Vermeer wordt een podcast gemaakt. De meeste gaan over een sprekend aspect op het verdwenen schilderij in kwestie, maar de aflevering Het Concert focust op de roof van het gelijknamige werk. In de door Dionne Stax aan elkaar geprate podcast zet Mandula van den Berg op een rij hoe het schilderij gestolen kon worden en probeert ze samen met kunstdetective Arthur Brand en kunstdief Okkie Durham, die op klaarlichte dag twee Van Goghs stal uit het Van Gogh Museum, te achterhalen waar het werk gebleven zou kunnen zijn.
Vooral dat laatste is interessant, omdat Brand en Durham een wel zeer opmerkelijk duo blijken, dat samen daadwerkelijk op zoek is naar verdwenen kunstschatten. Waar de rechtschapen Brand opereert vanuit een diepe liefde voor kunst – hij heeft een terugbezorgde Picasso een nacht thuis aan de muur laten hangen voordat hij het aan de rechtmatige eigenaar overhandigde – heeft Durham (‘Mijn hele leven is een grote overtreding’) helemaal niks met kunst; hij is alleen heel goed in ‘het openen van dichte deuren’.
Nepofficieren
De diefstal van Het Concert blijft een vreemd verhaal: in de vroege uren van zondag 18 maart 1990 – St. Patrick’s Day, de nationale feestdag van Ierland – belden twee mannen in politie-uniform aan bij het Isabella Stewart Gardner Museum in het Iers-georiënteerde Boston. Ze zeiden dat ze langskwamen in verband met een storing en verzochten binnengelaten te worden. De dienstdoende bewaker brak het protocol en liet hen binnen door de personeelsingang. Op verzoek van de nepofficieren stapte hij weg van de wachtpost met de alarmknop. Hij en een tweede bewaker werden vervolgens geboeid en vastgebonden in de kelder van het museum.
De dieven vertrokken na 81 minuten met 13 kunstwerken met een geschatte waarde van 500 miljoen dollar. Zes daarvan kwamen uit The Dutch Room, waaronder Landschap met obelisk van Govert Flinck, een zelfportret en Een dame en heer in het zwart en Christus in de storm op het meer van Galilea van Rembrandt (zijn enige zeegezicht) en Het Concert van Johannes Vermeer. In het museum hangen de lege lijsten nog altijd als stille getuigen van de brutale roof; de beloning van 10 miljoen dollar voor informatie die leidt tot de veilige terugkeer van de gestolen werken staat nog altijd.
Brand, die in Kunstmaffia, een podcastserie over roof, vervalsing en zwendel in de internationale kunst- en antiekwereld, ook al meermaals zijn licht liet schijnen op opmerkelijke zaken, noemt de roof uit het Gardner Museum ‘de zaak die hij het liefst zou willen oplossen’. Volgens de kunstdetective is er hoop: hij wordt nog ieder half jaar gebeld door iemand die zegt een van de gestolen werken gezien te hebben.
De Nieuwe Vermeer Podcast - Het Concert is te beluisteren via maxvandaag.nl en de gebruikelijke podcastapps.
