Luizenmoeder-acteur André Dongelmans: ‘Je kunt grappen over alles maken, punt’

Na het tweede seizoen leek het doek voor hitserie De ­Luizenmoeder te vallen: Diederik Ebbinge, die de rol van ­basisschooldirecteur Anton vertolkte en de serie samen met Ilse Warringa (juf Ank) schreef, stopte ermee. Nu, twee jaar later, is er toch een film. “Ik heb over mijn deelname aan Luizenmoeder – De Film niet hoeven twijfelen”, vertelt André Dongelmans over de telefoon. “Het voelde als thuiskomen.”

Dongelmans speelt Kenneth, samen met Walter (Rop Verheijen) de vader van Rianne. Zelf heeft hij geen ­kinderen. “Ik speel de chille ouder, die denkt: laat het kind nou. Dat vind ik een goede manier van opvoeden; ik ben zelf ook vrij los opgevoed, ik mocht veel.”

Op scherp

Het grootste belang van komedie is volgens Dongelmans entertainment. “Humor zorgt ervoor dat je even uit je eigen sores kan stappen en dat is zeker in deze tijd belangrijk.” Maar van grappen kun je ook leren, zegt hij. “Met humor zet je dingen op scherp. Als je bijvoorbeeld merkt dat andere mensen je mening niet delen, dan kun je daar een grap over maken. Mensen in de spiegel laten kijken, kan het best met humor. Iemand lacht ergens om en denkt daarna: oef, ik lach hier wel om, maar ik doe dit ­eigenlijk óók.”

Humor is volgens hem ook een ijkpunt. “Iets wat bijvoorbeeld drie jaar geleden grappig was, daar kunnen mensen nu van denken: oei, dat kan niet meer. Mooi, er is dus iets ­veranderd.”

Mag je dan over alles grappen maken? “Ik denk het wel.” Dongelmans twijfelt even, dan resoluut: “Je kan over alles grappen maken, punt.” Over de grappen van De Luizenmoeder is veel te doen. Regisseur en scenarioschrijver Ilse Warringa kwam tijdens de promotie van de film in ­opspraak omdat zij in een interview met de Volkskrant zei dat minderheden weerbaarder moeten zijn. “Je kunt niet bepalen of iemand anders weerbaar ­genoeg is, omdat jij een ander leven hebt. Ik vind juist dat je als maker weerbaarder moet zijn. Als maker moet je weten dat je een ­reactie op je werk kunt krijgen. Het is aan jou hoe je met die reactie omgaat. Als jij vindt: ik ben het niet eens met diegene – nou, blijf dan maken wat je maakt.”

Zelf krijgt Dongelmans af en toe negatieve reacties op zijn rol. “Er zijn absoluut donkere mensen die een andere mening over dingen hebben dan ik. Je hebt bijvoorbeeld donkere mensen die veel dingen pikken die ze niet moeten pikken. Ik vind het interessant om dat neer te zetten en ben blij als iemand dan zegt: ‘Godsamme Kenneth pikt dit gewoon, dat kan echt niet.’ Dan denk ik: nee, dat klopt.”

Reacties kreeg hij bijvoorbeeld op de introductie van zijn personage in het eerste seizoen, waarin juf Ank hem als schoonmaker aanzag. “Ik las toevallig een interview met een donkere vrouw die zei dat ik dat echt niet had kunnen doen, omdat het veel mensen kwetst. Maar ik wil juist dat mensen denken: ik heb dit zelf ook weleens gedaan en het kan écht niet – dat vind ik het belang van zo’n rol.”

Comments leest Dongelmans niet (“de grootste onzin”), maar soms spreken mensen hem wel aan. “Dan zeg ik: ‘Het spijt me, maar ik denk dat het wél belangrijk is dat ik het zo speel.’”

Stereotiepe gay

Speelt hij dan alleen rollen waar hij achter staat? “Nu wel,” zegt Dongelmans. “Of, nou ja, dat zeg ik nu wel, maar ik vind het ook belangrijk om ­– als ik niet helemaal achter een rol sta – met de maker te praten om te kijken of we het kunnen veranderen. Soms gebeurt dat pas op de set. Dat doe ik bewust; dan sta ik niet vanaf de zijlijn te roepen, maar ben ik bij de kern.”

Op de set van De Luizenmoeder bijvoorbeeld: “Ik speel niet een stereotiepe gay. Ik vind dat we op een punt zijn waarop je niet op een bepaalde manier hoeft te lopen of te bewegen om iemand die gay is te portretteren.”

Er moet wel iets heel raars gebeuren, wil hij niet terugkomen voor seizoen drie – mocht dat gemaakt worden. “Ik zou er alleen uitstappen als ik het script lees en denk: ik wil dit echt niet doen, en daar zou dan niet over gesproken kunnen worden. Maar ik verwacht niet dat dat gaat ­gebeuren.”

Luizenmoeder – De Film is te zien in ­Arena, City, De Munt, Tuschinski, Pathé Noord, ­Filmhallen, Het ­Ketelhuis en Soho House.