Little Man, Time and the Troubadour krabt voorzichtig aan de korstjes van een collectief trauma

Op de fiets trekt Sipa Labakhua door zijn geboorteland Abchazië. Al is niet iedereen het eens over die kwalificatie. Het gebied in het westen van Georgië, grenzend aan de Zwarte Zee, functioneert in de praktijk als onafhankelijk land, maar wordt door de meeste landen niet als zodanig erkend.

Het is slechts een van de manieren waarop Abchazië wordt gedefinieerd door ontheemding. Het land is een mengelmoes van nationaliteiten en talen, van mensen die vertrokken en mensen die terugkeerden. Een gebied waarmee is geschoven van invloedssfeer naar invloedssfeer, het telkens opnieuw dopend in onrust en oorlog.

Hier reist Labakhua rond met in zijn fietstassen een poppentheater dat hij gratis opvoert voor lokale bewoners. In de voorstelling vertelt hij het verhaal van zijn vader (de kleine man uit de titel van de film): een idealistische politicus die met zijn gezin naar Moskou vluchtte bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Met uitgeknipte en op karton geplakte familiefoto’s verbeeldt Labakhua die persoonlijke en tegelijk collectieve geschiedenis. Over een ontwortelde identiteit, afgesneden van het thuisland.

In fantasierijke scènes toont Ineke Smits (Putin’s Mama, Stand by Your President) flarden van die voorstelling. Maar vooral richt ze haar camera op het publiek, dat zelf ook een verzameling verhalen is. Met het verhaal van zijn vader krabt Labakhua voorzichtig aan de korstjes die de mensen over hun eigen geschiedenis hebben laten groeien en komen er gesprekken los.

Na elke opvoering zoomt Smits in op enkele van die toeschouwers, geeft een glimp van hun levens. Een Russische hipster die besloot zelfvoorzienend te gaan leven op het platteland van Abchazië, een schrijver die vluchtte uit Syrië. Het is een meanderende vertelvorm die consequent het kleine, persoonlijke verhaal verkiest boven het grotere historische of politieke verhaal.

Tegelijk is die tumultueuze geschiedenis, die identiteiten heeft gevormd en levenspaden heeft verlegd of afgesneden, op de achtergrond altijd aanwezig – een vergelijking met de huidige oorlog in Oekraïne dringt zich haast onvermijdelijk op. In de muren van Abchazië zijn de kogelgaten nog steeds zichtbaar, jaren na de oorlog. Een vrouw in het publiek omschrijft het land als een bevroren ruimte, niet in staat vooruit te bewegen.

Toch is Little Man, Time and the Troubadour geen politieke film, en ook niet pessimistisch. Met zijn simpele en verbeeldingsrijke theater creëert Labakhua een veilige ruimte waarin mensen hun hart luchten zonder bang te zijn voor elkaars oordelen. Precies wat het land nodig heeft, volgens een van de toeschouwers. “Ik geloof dat dit wellicht het juiste medicijn is.”