Jan des Bouvrie (1942-2020), de succesvolste interieurontwerper van Nederland

Ontwerper Jan des Bouvrie ontketende in zijn eentje een revolutie in de Nederlandse huiskamer. Weg dat donkere eikenhout, ruim baan voor licht, wit en symmetrie.

“Ken je de Italiaanse ontwerper Ettore Sottsass?” vroeg Jan des Bouvrie zijn ondervraagster in een van zijn laatste grote interviews in oktober vorig jaar. “Die is op 91-jarige leeftijd dood aangetroffen op zijn bed met een blocnote in z’n hand. Teken ik voor.”

Die leeftijd bereikte Des Bouvrie niet, maar de instelling van zijn voorbeeld evenaarde hij wel: tot het laatst bleef Des Bouvrie tekenen, ontwerpen, nieuwe dingen bedenken. Zondagochtend overleed hij op 78-jarige leeftijd, thuis in Naarden. Hij leed onder meer aan prostaatkanker.

Des Bouvrie, ook geboren in Naarden, gold als de succesrijkste Nederlandse interieurontwerper ooit. Misschien niet de meest innovatieve, maar wel de invloedrijkste én de bekendste. “Ik heb alles bereikt doordat ik zo goed kan netwerken. Het komt weinig voor dat iemand zakelijk én creatief is en dat ben ik,” zei hij in hetzelfde interview met de Volkskrant.

Ambachtsman

Je hoefde Des Bouvrie, al wijdden verschillende musea tentoonstellingen aan zijn werk, ook geen kunstenaar te noemen. Een ambachtsman, vond hij zelf een betere benaming. Na een opleiding aan de Rietveld Academie begon hij voor zichzelf als meubelmaker. Al in 1969 maakte hij een van zijn belangrijkste ontwerpen: de kubusbank. Een strak, minimalistisch design, dat zijn weg vond naar talloze Nederlandse huishoudens én dat later in de collectie van het Stedelijk Museum werd opgenomen. Zelf redeneerde hij dat hij een goede ontwerper was geworden doordat hij zwaar dyslectisch was. Doordat hij nauwelijks kon lezen, keek hij des te beter, zei hij.

In de jaren 70 ging Des Bouvrie zich meer en meer toeleggen op interieurontwerp, een in ons land tot dan toe vrijwel onontdekt fenomeen. Hoewel hij zelf graag zei ook in ‘flatjes in Almere’ te werken, waren het toch vooral de villa’s van nieuwe rijken die hij voorzag van een strakke en symmetrische inrichting. Hij kreeg er niet alleen lof voor. Van Kooten & De Bie dreven de spot met het protserige imago dat met zijn werk gepaard ging door Van Kooten een ‘Jan des Bouvrie tuinameublement’ met champagne te laten inwijden.

Niettemin ontketende Des Bouvrie in die jaren eigenhandig een revolutie in de Nederlandse huiskamer. Daar domineerde al decennia het donkere eikenhouten bruin van grootmoeders buffetkast. Bij Des Bouvrie moest alles zoveel mogelijk wit en licht zijn. Een filosofie die hij tot het einde trouw bleef.

Nouveaux riches

Met elke verkocht design kwam Des Bouvrie dichter bij het jetsetleven van zijn clientèle. Hij ging behoren tot de nouveaux riches waarvoor hij ontwierp. En hij werd een bekende Nederlander die zich graag op feestjes liet zien. Samen met zijn echtgenote Monique figureerde hij (‘Hallo, daar zijn we weer!’) in de jaren 90 prominent in het ironische societyprogramma Glamourland van Gert-Jan Dröge. En week de presentator eens een keer uit naar het mondaine Saint-Tropez, dan moest je niet gek opkijken als Des Bouvrie daar over de boulevard kwam aansjezen op zijn scooter, klaar om Dröge buitengaats te voeren op zijn nieuwe speedboot. Hoewel hij er mikpunt was van milde spot, werkte Des Bouvrie altijd mee aan het programma. Zijn orderportefeuille werd met elke uitzending voller, lachte hij.

Des Bouvrie werd inderdaad schatrijk van zijn ontwerpen, maar in het laatste kwart van zijn leven nam ook de erkenning toe. Er werden twee designopleidingen naar hem vernoemd, waaronder een ROC aan de Ruysdaelstraat. In 2010 kreeg hij het aan de stok met de Belastingdienst die hem verdacht van fraude. Hoewel hij een schikking trof, bleef hij publicitair aan de goede kant van de score met een welgekozen oneliner: “Zwarte betalingen? Ik heb in mijn leven nog nóóit iets zwart gedaan.”