In dit Vlaamse rechtbankdrama wemelt het van de intrigerende zijlijntjes

België kent net als de VS juryrechtspraak en dus kan er ook zo’n typisch Amerikaans rechtbankdrama worden gemaakt, waarin advocaten een jury van burgers naar hun hand proberen te zetten. De tiendelige serie De Twaalf, sinds vorige maand op Netflix, is zo’n Vlaams rechtbankdrama.

De zaak draait om een dubbele moord: voormalig schooldirectrice Frie Palmers (Maaike Cafmeyer) staat terecht voor de moord op haar peuterdochter Roos, over wie ze in een vechtscheiding van haar man Stefaan de Munck (Johan Heldenbergh) de voogdij verloor. Daarnaast wordt ze ervan verdacht bijna twintig jaar geleden haar vriendin Brechtje Vindevogel te hebben vermoord – het onderzoek naar die zaak liep dood, maar de cold case is weer geopend. Aan de volks­jury de taak om te bepalen of Palmers schuldig is. Een zware taak, want op bewijsmateriaal en getuigenissen in beide zaken is nogal wat af te dwingen.

Krekels eten

Maar nog meer dan om Palmers draait De Twaalf om de twaalf jury­leden. Eigenlijk had de serie De Veertien moeten heten, want er zijn twee reserves voor het geval een van de andere juryleden afvalt. Eén van die reserves is Delphine Spijkers (Maaike Neuville), die aan het begin van de eerste aflevering tegen haar zin in de jury wordt gekozen. Aan haar man durft ze dat niet te vertellen en zodra hij daar door een tv-reportage achterkomt, sluit hij haar voor straf een nacht op in de badkamer. Een intrigerend zijlijntje.

Zo zit aan bijna ieder jurylid wel een luchtje. De een is seksverslaafd, een ander houdt verborgen dat ze haar naam heeft veranderd, een derde is autistisch, een vierde een weduwnaar die met apen werkt: schrijvers Sanne Nuyens en Bert Van Dael hebben de scenariowet dat je je personages zo interessant mogelijk moet maken iets te enthousiast toegepast.

Nadat ze de halve jury een trauma of een ander duister geheim hadden meegegeven, zijn ze gestopt, zodat de andere juryleden bleke figuranten blijven. Gelukkig maar, want het somber getoonzette De Twaalf barst al uit zijn voegen van de bizarre zijlijntjes – zo duikt ook nog een ex-rechercheur op die krekels eet.

Dubbel mysterie

Toch leiden al die zijsporen niet helemaal af van de hamvraag: is Frie Palmers schuldig of niet? Dat dubbele moordmysterie is omlijst met goede acteurs als Johan Heldenbergh als Palmers ex-man. Hij speelt een sleutelrol: hij is niet alleen de vader van peuter Roos maar ook de man op wie Frie en Brechtje ooit allebei verliefd waren. Was het destijds een passiemoord of kwam de dader uit een andere hoek? Brechtjes vader had het als radicale dierenactivist namelijk regelmatig aan de stok met boeren.

Zo is het overvolle maar intrigerende De Twaalf toch eerder een Vlaamse versie van Lucia de B., het rechtbankdrama van Paula van der Oest, dan een Belgische variant op de rechtbankklassieker 12 Angry Men.