In deze musical van Club Gewalt heeft de mens niet veel in de melk te brokkelen

Een soort Klokhuismusical, zo zou je Antropoceen, de musical wel kunnen noemen, zegt Anne van de Wetering, dramaturg en lid van het collectief Club Gewalt. De show zit zo vol feitjes – over de chemische samenstelling van de oceaan, over dieren die uitsterven, over het aanbrengen van spiegels in de lucht, over ecologische principes als tipping points – dat je niet alleen kunt spreken van een goed gemaakt muzikaal drama, maar ook van een voorstelling boordevol informatie.

Overigens is de definitie van antropoceen ‘de voorgestelde naam van het tijdperk waarin het aardse klimaat en de atmosfeer de gevolgen ondervinden van menselijke activiteit’. Dan is dat feitje behandeld.

Club Gewalt, al bijna tien jaar een eigenzinnig muzikaal groepje uit Rotterdam, maakte deze musical reeds in 2021. Alle leden van het collectief kunnen zingen, muziek maken en dansen. En een musical maken: dat is echt een ambacht. Sanna Elon Vrij, die tekende voor de rol van regisseur: “Per project kijken we waarover we het willen hebben en wat een onderwerp nodig heeft. Maar we willen onszelf altijd extreem uitdagen, een stukje zelfkastijding.”

Hoewel de voorstelling twee jaar geleden is gemaakt, hebben ze al vijf keer opnieuw moeten opstarten. Corona kwam ertussen, ze gingen van afgelasting naar een versie voor beperkt publiek, maar nu staan ze bijna twee weken voor een potentieel volle zaal in DeLaMar West.

Invechten

Om de liedjes (de teksten schreef Van de Wetering) en de muziek (door Amir Vahidi, die ook de Mens speelt, en Robbert Klein) weer in de vingers te krijgen, oefent het collectief in hun repetitieruimte in Rotterdam. Daar zitten ze in een gebouw met andere creatieven, goed geïsoleerd in de kelder ‘omdat we zo’n herrie maken’ (aldus Van de Wetering). Nu zitten ze nog in truien en hoody’s rond een vergadertafeltje het einde van de wereld te bezingen, straks staan ze met autotune en in uitbundige kostuums van Bas Kosters op het podium als kwallen, Gaia, de Vulkaan, de Oceaan en de Mens.

Dat ze een musical zouden maken, lag niet echt voor de hand. Musical lijkt een aparte positie in te nemen in het theaterveld – met een eigen (groot) publiek, en een commerciële, ondoordringbare structuur. “We hebben ons eerst als collectief het theater in moeten vechten, nu moesten we dat met de musicalwereld doen,” zegt Vrij. “Musical heeft een trauma van mensen die het genre niet serieus nemen, dus we werden een beetje met argusogen aanschouwd.”

Maar hun musical is geen parodie. “We hebben echt liefde voor het genre. We willen het ook ambachtelijk maken, goed een song zingen, belten, een verhaal vertellen – misschien minder gelikt dan mensen gewend zijn, maar we hebben een plot, personages die een ontwikkeling doormaken, er wordt gedanst.”

Antropoceen is het verhaal van de mens die al worstelend dieren ziet uitsterven, de oceaan steeds meer ruimte in ziet nemen. Traditioneel gezien hebben mensen juist een grote rol in musicals, in deze versie heeft de mens juist weinig in de melk te brokkelen en is hij juist overgeleverd aan krachten buiten zichzelf. “Het is niet everybody’s cup of tea, onze musical, maar we willen wel oprecht een bijdrage leveren aan het verbreden van wat het zou kunnen zijn. Op vorm en inhoud, en het publiek uitdagen. We vinden dat de musical wel wat experiment kan gebruiken,” zegt Vrij.

Waarom juist de klimaatcrisis in een musicaljasje werd gestoken, vindt de regisseur goed uit te leggen. “Het is natuurlijk mega-actueel en megacomplex. Het gaat ook over het voortbestaan van de mens, sommige stukken zijn te groot om tot je door te laten dringen. Eigenlijk willen we de musical, die doorgaans begrijpelijk en herkenbaar is, koppelen aan een onderwerp dat te groot is om te bevatten,” zegt Vrij. “We proberen een onderwerp dat absoluut niet in een musical zou passen, tóch in een musical te wringen,” aldus Van de Wetering.

Belle & het Beest

De basis van Antropoceen is sterk geënt op beroemde musicals. Amir Vahidi heeft de compositie gemaakt, met als opdracht een klassieke Disneymusical. Klassieke musicalsongs zijn de referentie. Het openingslied bijvoorbeeld herinnert aan het openingslied van Belle en het Beest (‘In ons dorp, is het altijd rustig/ En iets nieuws dat gebeurt hier niet/ In ons dorp, zingen alle mensen/ Steeds hetzelfde lied’).

Andere liedjes verwijzen naar nummers uit de musicals Wicked, Jesus Christ Superstar, of The Lion King. Van de Wetering: “Hiermee is Robbert (Klein) de arrangementen gaan maken, geïnspireerd op het geluid van het internet. Zo wordt het overgeproduceerde muziek. Niet per se makkelijk in het gehoor, maar het clasht lekker.”

Antropoceen is al bejubeld als vernieuwend, gedurfd, ontregelend. Na afloop kwamen bezoekers naar de makers toe, soms in tranen – de boodschap is niet opbeurend, een klimaatdepressie los je er niet mee op – en soms juist uitgelaten en vol hoop. Vrij: “Er zit een lief eindlied in, want we wilden goed eindigen omdát het een musical is. Maar ook bitterzoet.”

Over zelfkastijding en moeilijke projecten gesproken: de volgende productie die op stapel staat is een ‘kringverjaardag over dekolonialisme’. Het moet nog gemaakt worden, maar verwacht een kritisch zelfonderzoek naar de eigen racistische, seksistische structuren die Club Gewalt de afgelopen tien jaar onbewust gevormd heeft. Van de Wetering: “Heel spannend. Want dan gaat het echt over ons.”

Donderdag 2 t/m zondag 12 februari, in DeLaMar West