PlusSpecial PAN 2021
In de sieraadkunst heeft ieder tijdperk zijn eigen manie
Sieraadkunst is veel meer dan modieuze decoratie om rijkdom mee te etaleren. Het werk van grote ontwerpers uit verleden en heden is nauw verwant met autonome kunst, en vaak razend actueel.
Napoleons expeditie naar Egypte was in militair opzicht een ramp. Terwijl hij terug naar Parijs vluchtte, gaven zijn troepen zich in 1801 over aan de Britten. Maar de culturele echo van deze onderneming klonk nog een volle eeuw door. De verhalen over sfinxen, piramides en een mysterieus schrift die naar Europa doorsijpelden, zorgden voor een regelrechte Egyptemanie die zijn weerslag vond in mode, architectuur en beeldende kunst.
Egyptische godin
Ook ontwerpers van juwelen bleken niet immuun voor de exotische invloeden, blijkt uit twee topstukken die het Belgische Epoque Fine Jewels op de PAN presenteert.
Het eerste is een hanger gemaakt door Louis Wièse. Bij dit stuk uit 1890 bleef de beroemde Parijse goudsmid dicht bij zijn inspiratiebron. Nekhbet, waarschijnlijk de oudste godin uit de Egyptische mythologie, wordt en profil getoond, met een zogenoemde gierkap op het hoofd. Daaronder zijn lotusbloemen, een tempelpoort met aan weerszijden sfinxen, en een scarabee te zien. Wièse gebruikte een uitgesproken kleurpalet, net als de oude Egyptenaren: fel rood, stevig blauw en hard groen.
Het tweede stuk, gemaakt door Léon Gautrait, heeft een soortgelijk onderwerp. Hoewel het slechts tien jaar jonger is, oogt het totaal anders. De golvende haren van de godin wier lichaam oplost in een sierlijke krul, de gekromde vleugels en de zachte tinten: deze hanger ademt een en al art nouveau. Imitatie en eerbetoon aan de antieke beschaving heeft plaatsgemaakt voor een romantische blik op de natuur.
Eén met het dierenrijk
Ruim 120 jaar later laat Dorothea Prühl zich door diezelfde natuur inspireren. Bij haar levert dat echter geen gestileerd edelmetaal op, maar uit hout gesneden vogels, die rusten op de jukbeenderen van de drager. Zo kun je je even één voelen met het dierenrijk – niet als god die erboven staat, maar als zorgzame rentmeester.
Prühls Zwei grosse Vögel wordt op de PAN gepresenteerd door Galerie Marzee, ’s werelds grootste onafhankelijke galerie voor hedendaagse sieraadkunst. Naast de ‘draagbare sculpturen’ van Prühl is in de stand ook een voorbeeld te zien van de ‘ruimtelijke tekeningen’ waar Annelies Planteijdt om bekendstaat. Mooie Stad is opgebouwd uit schakels van platgewalst goud waarin plattegronden zijn verwerkt.
Online scheldkannonades
De rest van het Marzee-aanbod bevindt zich tussen deze twee polen. Zo oogt het halssieraad van Graziano Visintin als een serie stippen verbonden door lijnen, drawing by numbers maar dan in heel flexibele vorm. Discourse 05 van Ute Eitzenhöfer neigt weer meer naar beeldhouwkunst op lichamelijke maat.
Eitzenhöfers halssieraad is onderdeel van een serie die de Duitse kunstenaar maakte over sociale media en de impact die anonieme online scheldkanonnades kunnen hebben op het doelwit. Net als de reaguurders en trollen verbergen de gebruikte agaat, amethist en onyx zich hier achter een ietwat dof ogend schotje van geoxideerd zilver. Zo heeft ieder tijdperk zijn eigen manie en makers die zich erdoor laten inspireren.
Horloges met een verhaal
De Amsterdam Watch Company presenteert dit jaar twee Patek Philippe-horloges met een bijzonder verhaal. Allereerst de Ref. 3940 uit 1985, het eerste model waarin een zogenaamde ‘perpetual calendar’ is verwerkt, een kalender die zelf bijhoudt of de maand 31 dagen of minder telt. De bijgeleverde oorspronkelijke doos zorgt ervoor dat het uurwerk altijd is opgedraaid. Een stuk ouder en zeldzamer is de Ref. 1579 uit 1943. Van dit model zijn er maar een paar honderd geproduceerd.
Een andere grote naam in horlogeland is Omega, onder meer bekend als favoriet klokje van geheim agent 007. De Omega Gilbert Albert Re(lf. 7148 zou niet misstaan aan de pols van een Bondgirl. Hij ziet eruit als elegante armband, maar onder een subtiel klepje zit een wijzerplaat die de drager discreet de tijd laat checken.
Stand 36: Epoque Fine Jewels
Stand 84: Galerie Marzee
Stand 28: AWCo (Amsterdam Watch Company)
