Hoe de luchtmacht actief meewerkte aan dramaserie Hoogvliegers

Aanlokkelijk oogt de wereld van vliegers in opleiding bepaald niet in de eerste aflevering die zaterdag bij de EO werd uitgezonden. De drie hoofdrolspelers Rutger (Josha Stradowski), Guus (Soy Kroon) en Leyla (Sinem Kavus) melden zich aan op de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Wanneer Guus zich heeft misdragen, moet de hele groep daarvoor boeten en honderd keer opdrukken.

Voor wie het zich afvraagt: ja, dergelijke taferelen gebeuren echt op de KMA. Om het kameraadschap te bevorderen. Dat klinkt niet heel uitnodigend. Maar al snel verschijnen in de serie de eerste spectaculaire beelden van lestoestellen die een looping maken. Daar zullen veel kijkersharten sneller van gaan kloppen.

De luchtmacht heeft alles uit de kast getrokken om van deze Nederlandse Top Gun daadwerkelijk de ultieme droom te maken. Hoofdrolspeler Josha Stradowski mocht zelfs meevliegen in een echte F-16. Met bijna 2000 kilometer per uur raasde hij boven de woestijn in Arizona.

Gevecht op leven of dood

“Het meest extreme wat ik ooit heb gedaan.” Het was zijn grootste angst dat hij alle shots zou verprutsen omdat hij zou moeten overgeven. “Alle beelden moesten in deze ene vlucht worden geschoten. Het was mijn allereerste keer in zo’n toestel, dus realistischer dan dit wordt het niet in de serie.”

Het verhaal gaat over drie jongeren die één droom hebben: jachtvlieger worden. In acht afleveringen neemt regisseur Bobby Boermans (bekend van onder meer Mocro Maffia) de kijker mee van de aanmelding bij de KMA tot daadwerkelijk een gevecht op leven of dood in het Midden-Oosten. Kameraadschap, de relatie met hun familie, verdriet, vreugde en liefdes in tijden van oorlog en vrede, alles komt aan bod.

Het idee voor de serie komt van producent Errol Nayci, ooit vliegtuigspotter bij vliegbasis Soesterberg. Altijd al droomde hij ervan een serie met de luchtmacht als decor te maken. Hij had 3,6 miljoen euro (exclusief de kosten die Defensie maakte) beschikbaar. Een lachertje vergeleken met de nieuwe Top Gun: Maverick, die een begroting heeft van 200 miljoen dollar. “Als het voor dit budget lukt zijn jullie voor altijd helden. Of het ziet er heel dwaas uit,” klonk het als Nayci met de pet rond ging.

’Episch’ noemen de makers het eindresultaat zelf. Met dank aan Boermans en het acteerwerk van de drie hoofdrolspelers en acteurs als Gijs Scholten van Aschat en Fedja van Huêt. Hoeveel energie en geld Defensie hier precies heeft ingestopt, is niet bijgehouden. Veel opnames zijn gemaakt in vrije uurtjes in weekenden en tussen de bedrijven door. Er is niet financieel bijgedragen, benadrukt woordvoerder Sidney Plankman van de luchtmacht. Wel zijn er uren begeleiding in gestoken. Zie anders maar eens op geheime vliegbases te komen. De makers filmden in Jordanië, van waaruit bommen zijn gegooid op IS, en zaten in Tucson, VS, waar Nederlandse vliegers hun opleiding kregen.

Geen documentaire

In totaal werd er vijftien uur speciaal voor de filmmakers rondgevlogen in allerlei legertoestellen, waaronder drie uur in een F-16. Dat kostte Defensie geld, beaamt Plankman, maar hij ziet dat niet als financiële steun. “Bij de Vierdaagse worden ook bruggen van het leger aangelegd. De uren die militairen daarmee bezig zijn, berekenen we ook niet door.”

Regisseur Bobby Boermans is dolblij met de steun. Beelden uit toestellen die echt vliegen, komen de geloofwaardigheid van de serie ten goede. De nauwe samenwerking met Defensie zat de makers inhoudelijk en creatief niet in de weg, zegt hij. Ze bedongen dat ze het verhaal konden brengen zoals zij dat zelf wilden. Daarbij maakten ze gebruik van adviezen van professionele vliegers om het verhaal zo geloofwaardig mogelijk te houden. Al zitten er passages in het script die in het echte bestaan van een F-16 vlieger nooit zo zullen gaan. Zo wordt er iemand uit de lucht geschoten, maar heeft de vlieger na de crash bijna geen schrammetje.

Woordvoerder Plankman: “Wij hebben er geen moeite mee. Dit is geen documentaire. Bij elke aflevering is vooraf duidelijk te zien dat de serie is gedramatiseerd.”

Voor Defensie was het van belang dat buitenstaanders een inkijkje krijgen in de wereld van de luchtmacht. Vorig jaar waren er binnen de hele krijgsmacht 8600 vacatures. De verwachting is dat deze serie meer oplevert dan reclame. Er wordt al nagedacht over een vervolg bij de marine.