Het bos van Haas wordt ingenomen door de toeristen

Ze zitten weggepropt in een tas in het atelier van Gertie Jaquet, de poppenkastpoppen die ze maakte van de dieren in de boekenreeks over Haas. “Heel zielig,” zegt Jaquet (61), terwijl ze ze een voor een tevoorschijn haalt en ontkreukt. Haas, met zijn goudbruine vacht en zijn groene jopper, Raaf, Kip, Rat de groenteboer en Big de bakker. Samen met kinderboekenschrijver Annemarie Bon, die Haas bedacht, trekt ze normaal gesproken met de poppenkastvoorstelling Haas wil worteltjestaart langs scholen. Maar Haas en kompanen waren de afgelopen maanden werkeloos als gevolg van de coronacrisis. “Het komt vast weer,” spreekt ze zichzelf – en haar stoffen creaties – bemoedigend toe.

Jaquet werkt sinds 1983 als illustrator van kinderboeken: zelfgeschreven prentenboeken en boeken van andere schrijvers. Ze wist al op de middelbare school dat ze wilde tekenen. “Omdat ik zelf ook zo kon genieten van boeken die mooi geïllustreerd waren, De kleine kapitein en Pippi Langkous door Carl Hollander bijvoorbeeld.” Toen ze naar de Rietveld Academie ging, werd Hollander haar docent. Later kreeg ze ook les van Thé Tjong-Khing, Waldemar Post en Lidia Postma.

Veel details

Er zit talent in de familie. Haar zus Maartje Jaquet is ook kunstenares. Hun oma van moederskant schilderde, en haar overgrootopa fotografeerde en tekende – ze toont een grafisch zwart-wit tekeningetje van een landschapje aan de muur. “En hij maakte ook mooie linosnedes. Mijn lievelingsgutsje, kijk dit hier, het allerdunste, is van hem geweest. Ik heb nooit meer zó’n spitse kunnen vinden.”

Haar eigen stijl heeft zich langzaam ontwikkeld, zegt Jaquet. “Maar als ik heel oude tekeningen terugkijk – ik heb net ladekasten uitgezocht dus ik kwam veel oud werk tegen – zit veel er toch ook al wel in. Het is niet zo dat ik een reuzensprong heb gemaakt sinds ik ben begonnen, zoals ik soms denk. Ik maak heldere tekeningen, met toch ook veel details. Ik wil dat het klopt, maar het moet niet superrealistisch zijn en wel een beetje grappig. Maar het is wel door de jaren heen losser geworden, minder krampachtig.”

Behalve tekeningen maakt ze stempels, ze combineert deze technieken in de boeken van Haas. In september verschijnt ook het boekje Piep de Roek van Gertrud Jetten, waarin de stempels helemaal de boventoon voeren. Laden vol schuift ze open in het atelier Tussen de Bogen, grofweg gerubriceerd: natuurstempels, zeestempels, Haasstempels, ‘diversen’.

Actuele draai

Ook alom tegenwoordig, op posters, in stof en keramiek, de personages van door haar geïllustreerde boeken: Het snoepprinsesje, de knuffel Wolletje uit De grote treinreis, Beer en Bever. Maar Haas, zegt Jaquet, Haas is echt wel ‘lievelings’. “Haas heeft iets ontroerends. Hij is een beetje verlegen. Niet echt een held, maar hij wil toch altijd weer voor de zwakkeren opkomen. Daarvoor moet hij boven zichzelf uitstijgen – en is hij tóch een held.”

Het eerste deel verscheen in 2002 als Avi-1-leesboekje. Maar inmiddels is Haas de Avi ontstegen en maken Bon en Jaquet ook dikke (voor)leesboeken. Hun samenwerking dateert al van de tijd dat Jacquet verhaaltjes illustreerde die Bon voor het blad Okki schreef, maar met Haas hebben ze elkaar helemaal gevonden. “Dat eerste boekje vond ik zo leuk, dat ik tegen haar zei: ik wil nog meer boekjes over Haas.”

Ze geven de verhalen altijd een actuele draai – al leek Haas redt het bos te worden ingehaald door de actualiteit van de coronapandemie. In dit negentiende deel van de reeks brengt paradijsvogel Radijsje een bezoek aan het bos van Haas. Ze laat zich rondleiden,maakt met haar telefoon overal selfies van die ze deelt met haar vrienden – de selfies zijn in een helder geïllustreerde pagina weergegeven. “Mogen mijn vrienden ook naar het bos komen?” vraagt ze aan Haas. “Jouw vrienden zijn mijn vrienden,” antwoordt Haas. En daar ­komen ze: de meer dan 10.000 ‘vrienden’ van Radijsje-de-influencer, die allemaal op dezelfde plaatsen hun eigen selfies willen maken.

Het bos wordt – als metafoor voor Amsterdam – ingenomen door de toeristen. Wil Haas eerst nog elk hele uur een rondleiding geven, en Big honderden worteltjestaarten bakken die als streekspecialiteit over de toonbank gaan, gaandeweg moet de gastvrijheid worden ingeperkt. Rondleidingen met niet meer dan twintig man en eens per dag, vol is vol. De worteltjes raken op.

Wildkampeerders

Jaquet bladert door het boek, wijst. “En er komen wildkampeerders die er een puinhoop van maken, een beetje asociale types. Kijk eens hoe zielig Rat erbij staat, het is de plek van zijn groentekraam.” Maar toen Jaquet begon te tekenen, was het ineens doodstil in Amsterdam. De toeristen bleven weg, de bewoners zaten binnen. “Even dacht ik: o jee, nu slaat het helemaal nergens meer op. Het massatoerisme is verdwenen als het boek verschijnt. Ik had niet kunnen denken dat het zó snel alweer hetzelfde zou zijn. Nou ja, niet helemaal hetzelfde. Maar het is toch, ja helaas ook, alweer erg druk in de stad.”