Hannes Minnaar: kandidaat voor een Edison Klassiek

Van cd-verkoop wordt een klassieke musicus allang niet meer rijk, als dat ooit al het geval is geweest. De verkoopcijfers zijn nu eenmaal onvergelijkbaar met die van de populaire muziek – het woord zegt het al. Een cd, of een vinylplaat (ook klassieke musici zijn niet ongevoelig voor trends), is allang weinig meer dan een visitekaartje.

Goedbeschouwd legt dat de lat voor een cd-productie alleen maar hoger. In het ideale geval is het een kunstwerk op zich, met een overkoepelend thema en stukken die zich zinvol tot elkaar verhouden, met een goede, aansprekende titel, uiteraard met uitvoeringen waarin de musicus zich van zijn allerbeste kanten laat horen en met een niet al te suf hoesje. Zeker op dit laatste punt valt er nog altijd wel iets van de popmuziek te leren.

Ik betwijfel of de Nederlandse pianist Hannes Minnaar een diepe affiniteit heeft met pop, maar feit is dat hij met zijn nieuwe solo-cd Nox alles tot in de perfectie heeft gedaan.

Volgende stap

De titel Nox, Latijn voor nacht, wordt op de cover uitgebeeld met een nachtelijke foto en profil, waarop Minnaar met een licht neigend hoofd zijn zonden lijkt te overdenken.

Een blik op het programma leert dat de pianist het zich zo moeilijk mogelijk heeft gemaakt. En waarom ook niet? Gemakzucht is de eerste stap op weg naar depressie en wanhoop en uiteindelijk het gapende rechthoekige gat in de grond.

Zijn twee vorige solo-cd’s, Bach Inspirations en Gabriel Fauré: Piano Music, waren van grote pracht en kregen internationaal de mooiste recensies, maar met Nox, een onvermijdelijke kandidaat voor een Edison Klassiek en vele andere prijzen, zet Minnaar een volgende stap. Hij voegt zich in het rijtje met de grote pianisten van onze tijd.

Hij begint met Nachtstücke op. 22 van Schumann, waarin het nachtelijke trouwens meer aan de binnenkant zit dan aan de buitenkant. Bij het componeren zag de nog geen dertigjarige Schumann begrafenisstoeten voor zijn geestesoog, alsof hij een schemerend voorgevoel had van de voortijdige dood van zijn broer Eduard datzelfde jaar. Dat geeft de muziek die, op het laatste deel na, helemaal niet zo nachtelijk lijkt te klinken, een sfeer van broedend onderhuids ongemak, dreiging en tranen zelfs, die Minnaar met meesterhand weet te evoceren.

Tussen twee giganten

In Ravels ongenadig virtuoze Gaspard de la nuit is de nachtmerrie nooit ver weg en andermaal treft Minnaar de muziek in het hart, met een veelheid aan schaduwtinten. Zijn opbouw is magistraal, zijn techniek vlekkeloos, zijn toon vol, rond en rijk. Schitterend.

Tussen Schumann en Ravel zit een nieuw stuk van de Nederlandse componist Robert Zuidam ingeklemd, Nox, waaraan de cd zijn titel ontleent. Zuidam houdt zich op grootse wijze staande tussen de twee giganten. Met moderne middelen, maar nooit zonder verankering in tonaliteit, roept hij in vijf delen de nacht op, in al haar diepte en veelkleurigheid en met een zeggingskracht die niemand onberoerd kan laten. Het hoogtepunt is wellicht het vierde deel, Afscheid van Reinbert op Zorgvlied, een raak en ontroerend portret van de belangrijkste voorvechter van de eigentijdse muziek in Nederland.