Geen kaartje voor de tentoonstelling over Vermeer in het Rijksmuseum? Dit zijn je andere opties

Je verdiepen in het werk en leven van Johannes Vermeer kan tot en met 4 juni in het Rijksmuseum, maar voor wie geen kaartje heeft kunnen bemachtigen: ook tal van andere musea, schrijvers en kunstenaars zetten Vermeer in de schijnwerpers dit jaar. Een (onvolledig) overzicht.

Het Rijksmuseum toont 28 van de 37 schilderijen die aan Johannes Vermeer worden toegeschreven. De meest omstreden daarvan is Meisje met de fluit. Het discussiestuk: is dit wel een echte Vermeer? Na een stormloop op de kaartjes is de tentoonstelling nu definitief uitverkocht. Wie heeft misgegrepen kan op verschillende ándere manieren in de wereld van Johannes Vermeer duiken:

Exposities over Johannes Vermeer

Het Delft van Vermeer

Aan de hand van ruim honderd objecten uit binnen- en buitenland, waaronder topstukken van Delftse schilders, kunstnijverheid, kaarten, prenten, tekeningen, boeken, egodocumenten en andere archivalia, wordt een beeld geschetst van het netwerk van Vermeer en zijn relatie tot de stad Delft. 10 februari tot en met 4 juni, Museum Prinsenhof Delft.

Vrel, voorloper van Vermeer

Het Mauritshuis, dat zijn drie Vermeers uitleent aan het Rijksmuseum, presenteert een ‘ontdekkingstocht naar de voorloper van Vermeer’: Jacobus Vrel (ca. 1654-ca. 1662), die ruim voor Johannes Vermeer al straatjes schilderde. Lange tijd stonden schilderijen van Vrel op naam van Vermeer; zij schilderden dezelfde onderwerpen en deelden dezelfde initialen: JV. Signaturen van Jacobus Vrel waar zijn naam voluit stond vermeld, werden zelfs vervalst tot Vermeersignaturen. Twee werken uit de tentoonstelling zijn ooit als Vermeer verkocht: Straatje met een bakkerij bij een stadsmuur en Interieur met lezende oude vrouw. 16 februari tot en met 29 mei, Mauritshuis, Den Haag.

My Girl with a Pearl

Meisje met de parel mag dan acht weken zijn uitgeleend aan het Rijksmuseum, de geest van het meisje zal de Vermeerzaal niet verlaten; de presentatie My Girl with a Pearl laat zien dat ze herkenbaar is in alles en iedereen. De door enthousiastelingen gemaakte werken zijn geselecteerd na een open call. 6 februari tot en met 4 juni, Mauritshuis, Den Haag.

Girls with Pearls

Fotografe Caroline Sikkenk maakte grote sfeervolle werken en een serie verstilde portretten van Vermeerfiguren met hedendaagse trekken. Ieder van ons blijkt het meisje (of de jongen) met de parel. 6 februari tot en met 1 april, Oude kerk, Delft.

Film en televisie over Johannes Vermeer

Documentaire: Dicht bij Vermeer

Prijswinnend filmmaker Suzanne Raes volgt conservator Gregor Weber en andere betrokkenen bij de samenstelling van de grote Vermeertentoonstelling. Het resultaat is een film over de liefde voor schilderkunst en de anatomie van een genie. Vanaf 9 maart in de filmtheaters.

Televisieserie: De Nieuwe Vermeer

Creatief Nederland krijgt de kans om zes verdwenen werken van Vermeer te herscheppen. Van abstract tot realistisch en van olieverf tot hout; alles mag, zolang de geest van Vermeer maar te herkennen is. De werken worden beoordeeld door Pieter Roelofs (hoofd schilder- en beeldhouwkunst bij het Rijksmuseum) en Abbie Vandivere. (restaurator bij het Mauritshuis), de presentatie is in handen van Dionne Stax. Vanaf zondag 12 februari op Omroep Max.

Speelfilm: All the Vermeers in New York

De Amerikaanse regisseur Jon Jost heeft zijn complete oeuvre ondergebracht bij Eye Filmmuseum. All the Vermeers in New York (1990) – over een jonge vrouw en een Wall Street-handelaar die elkaar ontmoeten voor Vermeers Portret van een jonge vrouw in het Metropolitan Museum – werd gerestaureerd en is nu te zien op de Eye Film Player.

Boeken over Johannes Vermeer

Het meisje van de valse Vermeer

Spannende, historische roman tegen het decor van het naoorlogse Amsterdam, over een jonge, ambitieuze verslaggeefster van Het Parool, die de verkoop van een echte Vermeer op het spoor komt. Patrick van Odijk, Uitgeverij Sterck & De Vreese, 420 blz., € 27,50.

Melkmeisje

Het is 1657. De jonge schilder Johannes Vermeer heeft zich danig in de nesten gewerkt met een scabreus doek waarvan half Delft schande spreekt. Ook zijn eigen katholieke schoonfamilie lijkt het vertrouwen in hem op te zeggen. Krijgt Johannes zijn carrière nog op de rit? Matthias Rozemond, uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 288 blz., € 23,99.

De vervalste Vermeer – Een van de beroemdste schilderijen ter wereld verdwijnt…

Naar aanleiding van een nieuwe trilogie, die draait om Vermeer en zich afspeelt in Delft, die Jeroen Windmeijer de komende jaren schrijft, bracht hij een kleine prelude uit. Een van de beroemdste vervalsingen door Han van Meegeren, ‘Johannes Vermeers’ Christus en de overspelige vrouw, wordt ontvreemd uit het Museum Valse Kunst te Vledder. Wie ontvreemdde het schilderij en wat zit erachter? Jeroen Windmeijer, uitgeverij HarperCollins, 96 blz.

Het raadsel Vermeer – Kroniek van een schildersleven

Aart Aarsbergen gaat in dit boek op zoek naar de ‘man’ achter de schilder en plaatst hem in de turbulente wereld waarin hij leefde – de 17de eeuw. Hij brengt de schilder dichterbij door werkelijkheid, mythe en fantasie te scheiden. Aart Aarsbergen, Uitgeverij Sterck & De Vreese, 232 blz., € 27,50.

Vermeer – De schilder die de tijd stilzet

Nils Büttner, hoogleraar middeleeuwse en moderne kunstgeschiedenis aan de Staatliche Akademie der Bildenden Künste in Stuttgart, analyseert Vermeers schilderkunst en schetst een rijk beeld van het zeventiende-eeuwse Delft waarin de schilder leefde. Nils Büttner, uitgeverij Meulenhoff, 176 blz., € 20,99.

Johannes Vermeer. Geloof, licht en reflectie

Doorwrochte Vermeerbiografie waarin Gregor J.M. Weber, hoofd beeldende kunst bij het Rijksmuseum, onthullingen doet over de invloed van de jezuïtische orde van de katholieke kerk op het leven en werk van Johannes Vermeer. Gregor J.M. Weber, uitgeverij nai010/Rijksmuseum, 168 blz., € 25,–.

Vermeer

Door Irma Boom ontworpen catalogus bij de tentoonstelling, waarin alle schilderijen van Vermeer in samenhang worden besproken. Gregor J.M. Weber, Pieter Roelofs e.a., uitgeverij Rijksmuseum, 320 blz., € 59,00.

Sluier van de tijd – Het verborgen leven van kunst

In het rijk geïllustreerde Sluier van de tijd vertelt Benjamin Rous welke geheimen er schuilgaan onder het oppervlak van bekende kunstwerken, waaronder Meisje met de parel. Benjamin Rous, uitgeverij Van Oorschot, 368 blz., € 39,95.

nijntje x vermeer

Boekje waarin kinderen worden uitgenodigd de schilderijen van Vermeer en Dick Bruna met elkaar te vergelijken. Ze lijken heel verschillend, maar er zijn ook overeenkomsten. Uitgeverij Rijksmuseum en Mercis, 40 blz., € 12,95.

Het meisje met de blauwe steen

Luxe Gouden Boekje bij de tentoonstelling Het Delft van Vermeer in Museum Prinsenhof, geschreven door Maranke Rinck en geïllustreerd door Martijn van der Linden. Uitgeverij Rubinstein, 28 blz., € 9,99.

Vermeer en de Delftse topografie

Wim Weve bestudeerde Het Gezicht op Delft en Het Straatje met een bouwhistorisch oog en ontdekte nieuwe interessante aspecten. Het Gezicht op Delft blijkt een accuraat gezicht op die stad te zijn; vaak veronderstelde bouwkundige ‘fouten’ blijken op bouwkundige gronden te verklaren. Wim Weve, Uitgeverij WBooks, 128 blz., € 29,95.

En verder over Johannes Vermeer

Bonne Suits en NASA

Het modemerk Bonne Suits van de Amsterdamse ontwerper Bonne Reijn heeft in samenwerking met het Rijksmuseum pakken in de ‘prachtige kleuren uit het werk van Vermeer’ gemaakt, waarmee ze ‘gedeelde waarden als simpliciteit en inclusiviteit toont’. Ook het Amsterdamse modemerk New Amsterdam Surf Association (NASA; streetwear gemaakt door surfers) komt met een kledinglijn geïnspireerd op de schilderijen van Vermeer. Een geborduurde cardigan met Het melkmeisje en het Straatje met een surfboard erin verwerkt, brengen de werken van Vermeer tot leven ‘op een nieuw canvas’.

Podcast: Leven en werk van Vermeer

Janine Abbring gaat in twee nieuwe afleveringen van de podcastserie In het Rijksmuseum met de Vermeerexperts Gregor Weber en Pieter Roelofs in gesprek over de invloed van het katholieke geloof en de rol van de camera obscura op Johannes Vermeer. Te downloaden via rijksmuseum.nl.

The Milkmaid Project

In de fotostudio annex 17de-eeuws museum van The Milkmaid Project van fotograaf Sander Veeneman, met onder meer een origineel raam uit het oude stadhuis van Delft (waar Vermeer mogelijk doorheen heeft gekeken), een Statenbijbel uit 1660 en een VOC-zwaard, stap je de 17de eeuw binnen. Na een rondleiding kan je worden geportretteerd als personage uit iconische schilderijen zoals Meisje met de parel of Het melkmeisje. Dinsdag tot en met zondag, Nieuwe Leliestraat 14-H.

Vermeer in 3D

Alle 28 schilderijen die in het Rijks hangen, zijn ook thuis in 3D anaglyph te zien. Met een rood-groen brilletje ervaar je ‘de diepte die de schilder erin heeft gelegd’.