Galeriehouder Rob Koudijs: ‘Sieraden zijn driedimensionaal, mensen willen ze zien en voelen’

“Heftig.” Net als veel galeriehouders werd Rob Koudijs voor onverwachte keuzes gesteld toen hij zijn galerie in hedendaagse sieraden vorig jaar moest sluiten. “De eerste keer zijn we vier maanden dicht geweest, de tweede keer drieënhalf maanden, dus dat was heftig.”

Tegelijk ontstond er een nieuwe energie. De kunstenaars waarmee hij werkt zeiden dat ze iets wilden gaan doen. Ze maakten speciale werken en de galerie bedacht aanbiedingen. “Toen zouden de tentoonstellingen komen die we hadden gepland. Dat waren belangrijke exposities die al twee jaar eerder waren afgesproken. Wat moesten we daar nou mee? Ondertussen waren we al begonnen met e-mails met speciale aanbiedingen, wat heel goed begon te lopen.”

Koudijs bedacht om online catalogi te gaan maken. De eerste was van Daniel Kruger, een invloedrijke sieraden­ontwerper die geboren is in Kaapstad en tegenwoordig woonachtig is in Duitsland. “Tot onze grote verbazing werd de helft ervan verkocht, zowel aan binnenlandse als buitenlandse kopers. Dus dat werkte ontzettend goed.”

Rob Koudijs, wiens galerie is gevestigd op de Elandsgracht, staat inmiddels al decennia op de KunstRAI. Eerst als assistent van een galerie, daarna als compagnon van een andere ­galerie en sinds vijftien jaar met zijn eigen zaak. Koudijs deed voorheen weinig online. “Ik heb een uitgebreide website waar alles op te vinden is. Maar een sieraad is over het algemeen driedimensionaal werk. ­Mensen willen dat in werkelijkheid zien en voelen. Het is lichaamsgebonden, dus je wilt het ook op je lijf zien. Met online verkopen deed ik niet zoveel, maar door corona zijn we daar ontzettend actief mee geworden en dat is gelukt.”

Architecten

Ogenschijnlijk zitten sieraden in de hoek waar de klappen zijn gevallen. Zoals consumenten door de pandemie ook minder aan kleding zijn gaan uitgeven. Wie niet uitgaat, gaat geen geld aan sieraden besteden, zou je zeggen. Koud­ijs denkt dat er iets anders aan de hand is. “Je kunt deze sieraden ook zien als kleinsculptuur. Je kunt ze dragen, maar eigenlijk zijn het gewoon kleine kunstwerken. Op de een of ander manier is het gewoon doorgelopen. Ik heb er geen onderzoek naar gedaan, maar ik kan me voorstellen dat veel mensen thuis zaten, geld overhielden en toch iets moois wilden kopen.”

Rob Koudijs is een van de weinige galeriehouders in ­Nederland die zich uitsluitend richt op hedendaagse ­sieraden. Zijn specialisme moeten we niet verwarren met sieradenateliers, waarvan er heel veel zijn. Dat zijn meestal sieradenontwerpers die een mbo-opleiding tot goud- of zilversmid hebben gedaan op de Vakschool Schoonhoven. “Het grote verschil met ons is dat wij werken met kunstenaars die een opleiding hebben gedaan op de kunstacademie, hoewel ze soms ook een ambachtelijke opleiding ­hebben gedaan. Daarnaast maken bijna alle kunstenaars waarmee we werken unieke stukken. In die zin is het te vergelijken met beeldende kunst. Ateliers die sieraden verkopen hebben niets te maken met de kunstvoorwerpen die wij laten zien.”

De klanten van Rob Koudijs zijn bijna allemaal mensen die ook kunst verzamelen. “Het zijn vaak architecten, ­hebben we ontdekt. We hebben geprobeerd daar een ­verklaring voor te vinden. Architecten zijn bezig met driedimensionaal werk, maar dan heel groot. Sieraden ­brengen dat terug tot een heel kleine schaal. Maar ja, het is psychologie van de koude grond.”

3D-technieken

Het hedendaagse sieraad is geen markt die erg trend­gevoelig is, denkt Koudijs. “Als je de geschiedenis van het moderne sieraad bekijkt, is dat in de jaren zestig begonnen met Emmy van Leersum en Gijs Bakker die kachelpijpen gebruikten om sieraden van te maken. Maar nu zijn de trends hetzelfde als in de beeldende kunst, namelijk dat alles kan, van figuratief tot abstract tot geometrisch: het is er allemaal.”

Ook recente technische ontwikkelingen hebben nauwelijks sporen nagelaten in de wereld van sieraden. “Iedereen dacht dat de komst van 3D-printers een omwenteling zou veroorzaken. Maar de resultaten waren eigenlijk niet om aan te zien.” Er wordt vaak geprint in nylon, een materiaal dat volgens Koudijs ‘arm’ is. “De kleuren zijn heel ­lelijk en als het apart gekleurd wordt, verkleurt het naderhand. Het is gewoon geen mooi materiaal.”

Evert Nijland, een kunstenaar waar Koudijs mee werkt, gebruikt wel 3D-technieken, maar alleen in het proces, niet als eindresultaat. Zijn techniek is vergelijkbaar met ­cire ­perdu, een eeuwenoude techniek om beelden te maken. De kunstenaar maakt iets in was, waar vervolgens een mal ­omheen komt. De was wordt gesmolten, waarna de mal volgegoten wordt met een vloeibaar metaal.

Nijland ontwerpt objecten in de computer en print ze vervolgens uit, maar het uiteindelijke stuk wordt gegoten in een edelmetaal, zoals zilver. “Ook Adam Grinowich maakt spannende sieraden met digitale technieken, maar hij is eigenlijk een van de weinigen die er interessante dingen mee doet.”

Zelf begon Koudijs lang geleden met het kopen van sieraden. “Dat was in die tijd voor mannen heel ongewoon. Vrouwen beginnen altijd met kopen, en we proberen de mannen ook zover te krijgen. Dat lukt in tachtig procent van de gevallen. Dan beginnen we met een heel klein werk, ‘doe dat nou eens op je revers’. Als mannen het op hun werk dragen, ­krijgen ze zulke enthousiaste reacties dat ze ook beginnen te verzamelen.”

Niche

Koudijs gaat op de KunstRAI sieraden meenemen van kunstenaars die hij de afgelopen anderhalf jaar niet of nauwelijks in de galerie heeft kunnen tonen, zoals Katja Prins, Jantje Fleischhut, Daniel Kruger, Bettina Speckner, Ralph Bakker Ruudt Peters en Jiro Kamata, Niklas Link en Alexander Blank.

Sieraden zullen waarschijnlijk altijd een niche blijven binnen de kunstmarkt, maar juist daardoor vindt Koudijs de KunstRAI zo interessant. “Het is een van de weinige beurzen waar toegepaste kunst even serieus wordt genomen als de rest van de beeldende kunst. Er wordt geen onderscheid ­gemaakt. Bij de meeste kunstbeurzen is dat wel het geval, dan kom je er niet tussen.”

“Het is goede kunst, of niet. Of het nou toegepast of beeldend is, vind ik niet interessant. Dat is het prettige van de KunstRAI, dat alles even serieus wordt genomen.”

Galerie Rob Koudijs – stand 10