Filmfestival Cinedans laat dans zien in al zijn verschijningsvormen

Calendar Girls, dat was toch die Britse lach-en-een-traan-komedie? Over dames die op een kuise naaktkalender gingen staan om geld in te zamelen voor een goed doel? Dat klopt. Maar het is ook de naam van een amateurdansgroep in Florida. Naakt poseren doen deze zestigplusdames niet. Uitgedost met uitzinnige hoofddeksels, valse wimpers en veel glitter verzorgen ze wel honderd dansoptredens per jaar, in bejaardenhuizen en op bingoavonden. Daarbij verkopen ze kalenders voor hun goede doel: hulphonden voor veteranen.

Het Zweedse regisseursduo Maria Loohufvud en Love Martinsen doorsnijdt het invoelende portret van de Amerikaanse vrouwen met een aantal gestileerde dansscènes. We leren de dansgroep kennen als een sisterhood, waar een voormalige politievrouw en een ex-gedetineerde lief en leed delen. Zich terdege bewust van hun leeftijd zoeken deze vrouwen levensvreugde in het samen werken aan danspasjes en vrolijke kostuums. Net als de populaire Britse naamgenoot is deze Calendar Girls een echte goedvoelfilm.

Uiterst smalle catwalk

Vrouwelijke solidariteit krijgt een heel andere vorm in Woman’s Work van Annemijn Rijk. In een donkere ruimte proberen enkele vrouwen hun evenwicht te bewaren op een theatraal aangelichte stalen balk. Deze uiterst smalle catwalk dient als metafoor voor het ideale vrouwbeeld en klemmende maatschappelijke verwachtingspatronen. Zelfs als ze elkaar proberen te helpen kunnen ze niet voorkomen dat nu en dan een vrouw van de evenwichtsbalk afkukelt.

Terwijl Rijk haar danseressen op zoek laat gaan naar balans en controle, lijkt de Canadees Charlie Skuy juist geïntrigeerd door lichamen die de controle kwijt zijn. In Kenzokenzo kijken we naar de Japanse bewegingskunstenaar Kenzo Kusuda, die getergd reageert op bewegingsimpulsen die hem van binnenuit lijken aan te zetten tot stuiptrekkingen en grimassen. Een tweede opname van de als een bezetene bewegende Kusuda is er in splitscreen naast geplaatst, de waanzin verdubbelend.

Neurotisch gestuntel

In Purple Sky, zijn tweede bijdrage aan het kortfilmprogramma, voert Skuy danseres Amanda Mortimore op in een ongemakkelijke antichoreografie. Naast een omgevallen bouwhek staat Mortimore te hannesen met een paarsgeverfde mdf-plaat. Als haar telefoon begint te zoemen leidt dat tot neurotisch gestuntel met de inhoud van twee tassen die om haar schouder hangen. Nou zijn Skuy en Mortimore beiden dansers bij Nederlands Dans Theater 1 (NDT). Dus als er twee mensen zijn met een geweldige lichaamsbeheersing zijn zij het wel. Des te opmerkelijker is de hier getoonde obsessie met controleverlies.

Charlie Skuy begon zijn loopbaan bij NDT in 2018. De zaal van het Lucent Danstheater, dat sinds 1987 onderdak bood aan het Haagse gezelschap, was toen al gesloopt om plaats te maken voor het nieuwe kunstencomplex Amare. De documentaire Stages of a Theatre staat stil bij het verdwijnen van het theater. Initiator van de film is Jiří Kylián, van 1975 tot 1999 artistiek directeur van NDT. De choreograaf vindt het onbegrijpelijk dat het enige speciaal voor dans gebouwde theater ter wereld is afgebroken zonder noemenswaardige media-aandacht.

Sappige anekdotes

Lucent Danstheater was het eerste gerealiseerde bouwwerk van architectuurgoeroe Rem Koolhaas. Naast mooie fragmenten uit voorstellingen als Kaguyahime (1988) en Arcimboldo (1994) bestaat de hoofdmoot van de film uit een gesprek met Kylián en Koolhaas. Zittend in de oude toneeltoren dist Kylián sappige anekdotes op. Koolhaas is minder toeschietelijk. Het verdwijnen van zijn eerste bouwsel lijkt de man die hier jarenlang balletten creëerde meer te raken dan de architect.

De choreograaf en de architect vinden elkaar wel in hun bewondering voor Carel Birnie. Met overredingskracht, doorzettingsvermogen en listigheid slaagde de markante oprichter en zakelijk leider van NDT er in om zijn droom van een eigen theater te realiseren. Stages of a Theatre richt niet alleen een monument op voor een gesloopt theater, maar zeker ook voor Birnie.

De negentiende editie van Cinedans vindt plaats in EYE Filmmuseum van 24 tot en met 26 maart.