Europese Literatuurprijs 2022 naar Nocilla-trilogie

Mallo en zijn vertaler Adri Boon ontvangen op literair festival Crossing Border op 5 november gezamenlijk de Europese Literatuurprijs 2022. De Europese Literatuurprijs bekroont het beste hedendaagse Europese fictiewerk dat in het voorgaande jaar in Nederlandse vertaling is verschenen. De schrijver ontvangt € 10.000 en de vertaler € 5.000. De jury, onder voorzitterschap van Manon Uphoff, hoopt dat ‘dit unieke boek hierdoor een groter publiek zal bereiken’ en erkent dat met de toekenning niet voor de gemakkelijkste weg is gekozen: ‘De trilogie biedt een even intrigerend als fragmentarisch universum, dat stevig is geworteld in ons digitale tijdperk, kwantumfysica en de natuur.’

Dictaat van het nut

In zijn Nocilla-trilogie voert Agustín Fernández Mallo in een collage van teksten de meest uiteenlopende verhalen op van mensen en plaatsen die Amerika en de wereld in het digitale tijdperk van de eenentwintigste eeuw weerspiegelen. De trilogie staat vol verwijzingen naar onder meer arthousefilms, conceptuele kunst, praktische architectuur en de geschiedenis van computers – de titel verwijst naar de Spaanse variant van Nutella en is geïnspireerd door het nummer Nocilla ¡Qué Merendilla! waarin een Spaanse punkband aan de haal gaat met de reclameslogan: ‘Nocilla, voor een heerlijk tussendoortje!’

Volgens de jury biedt Mallo de verbrokkeling en versnippering het hoofd doordat alles wat fragmentarisch lijkt, toch een verbintenis aangaat. ‘In de Nocilla-trilogie wemelt het van de mensen die afwijken, die anders kijken, anders waarnemen, die zich storten op onmogelijke projecten, hun hele leven wijden aan wat we onzinnig zouden kunnen noemen, ware het niet dat juist de toewijding aan het onmogelijke en nutteloze, het ogenschijnlijk zinloze te zien is als een sterke reactie op het dictaat van het nut, de vermarkting van al het menselijke.’

Groot inlevingsvermogen

Adri Boon heeft volgens de jury als vertaler een ware tour de force geleverd, want met al die losse fragmenten, citaten, verwijzingen en tekstsoorten in verschillende stijlen moet het een hondsmoeilijke klus zijn geweest. ‘Maar wat een souplesse, wat een beweeglijkheid, ook in vertaling. In het Nederlands moeten ook al die registers, al die misschien wel of misschien niet met elkaar verbonden draden zichtbaar gemaakt worden en net zo klinken als in het origineel. Dat vergt belezenheid, een groot inlevingsvermogen en inventiviteit.’

Naast de Nocilla-trilogie waren ook Vang de haas (Lana Bastisic), Een geest in de keel (Doireann Ní Ghríofa), De wereld is niet stuk te krijgen (Maxim Osipov) en Het geknetter in de sterren ( Jón Kalman Stefánsson)genomineerd.