Eerste kunstbeurs sinds lockdown is tegelijkertijd een onderzoek

In de Kromhouthal is dit weekend de eerste kunstbeurs sinds de lockdown. Met 28 deelnemers een bescheiden evenement, maar het onderzoek dat er wordt verricht kan toekomstige grotere evenementen helpen.

Een bezoek aan Smart Distance Lab – The Art Fair begint online, nog voordat je een timeslot hebt gekozen en een kaartje gekocht. Gevraagd wordt een enquête van de Universiteit van Amsterdam in te vullen. Hoe schat u het risico in zelf corona te krijgen? Maakt u zich zorgen over overbelasting van de gezondheidszorg? In hoeverre worden 1,5 meterregels nageleefd volgens u?

Die vragenlijst maakt meteen duidelijk dat de eerste kunstbeurs die weer plaatsvindt sinds de lockdown niet zomaar een evenement is. Dit is praktijkonderzoek.

De beurs in de Kromhouthal is een initiatief van Smart Distance Lab, een collectief van cultureel ondernemers en onderzoekers.

“Sinds mei ontwikkelen zij slimme methoden en technieken om toch weer evenementen te kunnen organiseren, met inachtneming van de coronamaatregelen,” vertelt Mette Samkalden van de stichting achter This Art Fair, die de beurs organiseert. “Een open call van Economische Zaken heeft alles in een stroomversnelling gebracht en deze beurs is de eerste livetest.”

Bezoekers zijn echter geen proefkonijnen die aan gevaar worden blootgesteld, zoals vorige week bij een proefpopconcert in Leipzig. “Daar werden 1500 vrijwilligers onderworpen aan verschillende scenario’s en werden op een gegeven moment alle restricties zelfs bewust losgelaten,” zegt Samkalden. “Op onze beurs testen we ook verschillende situaties maar blijven we altijd binnen de bestaande protocollen.”

Houd mensen binnen en buiten

Dat is al merkbaar bij de entree. Bij reguliere beurzen wordt die klein gehouden, want zo’n voorportaal gaat ten koste van dure standruimte. De ontvangstruimte in de Kromhouthal beslaat maar liefst een tiende van de in totaal 4000 vierkante meter. Maximaal vijftig bezoekers kunnen hier op veilige afstand van elkaar wachten voordat ze een compleet stappenplan doorlopen. Naast de gebruikelijke kaartcontrole en garderobestop is er een gezondheidscheck en krijgt iedereen een sensor omgehangen, die trilt bij gevaarlijke nabijheid van vreemden. Alleen als de teller boven de ingang een cijfer lager dan 200 aangeeft, mag je de eigenlijke beursvloer op. Daar registreren warmtecamera’s anoniem de bewegingen van bezoekers en de afstand die ze onderling houden.

De stands van 12 tot 18 vierkante meter zijn ontworpen door Tom Postma Design, het bureau dat verantwoordelijk is voor de aankleding van de grootste beurzen ter wereld, waaronder Art Basel en Tefaf.

Samkalden: “Met zijwanden van verschillende lengtes kijken we naar het effect dat ze hebben op het binnen en buiten de stand houden van publiek. Sommige stands kun je dwars door­steken en het is de vraag of dat helpt bij afstand houden. Het hoofdgangpad is ruim vier meter breed. Daar gaan we in het weekend mee experimenteren: eenrichting, tweerichting of een fast lane in het midden.”

Bankje in de weg

De exposanten in deze kruising tussen beurs en laboratorium zijn 28 recent afgestudeerde kunstenaars van academies uit heel Nederland. “Velen hebben door corona geen afstudeertentoonstelling gehad en dan begin je toch met een 1-0 achterstand aan je carrière,” vindt Samkalden. “Wij willen ze alsnog een kickstart geven.”

Madelon Verbeek, alumnus van de Willem de Kooning Academie in Rotterdam, is zo’n afgestudeerde zonder eindshow. “Dat is heel erg, want je werkt er vier jaar naartoe,” zegt ze. Door een coach, die alle debuterende exposanten krijgen toegewezen, is ze geholpen met praktische zaken als inlijsten en prijsbepaling, maar ook hoe om te gaan met coronamaatregelen. “Mijn schilderijen zijn vrij klein, dus ik heb er minder op een wand gehangen zodat mensen minder snel op elkaar staan. Ook heb ik een bankje neergezet om botsingen te voorkomen.”

Reinier van Duijn heeft bij zijn inrichting minder rekening gehouden met verkeersstromen, maar zijn werk haakt wel inhoudelijk in op de actualiteit. “Ik heb een juten doek van 6 bij 1,5 meter beschilderd. Ik begon ermee aan het begin van de lockdown en er zijn mensfiguren en dieren in te herkennen. Je kunt het lezen als het verhaal hoe de virusuitbraak is ontstaan.”

Behalve tweedimensionaal werk aan de wand zijn er ook fonteinen, vitrinesculpturen en zelfs een auto te zien, en worden bezoekers onthaald op een performance. De selectie is deels bepaald door de wens alle media aanwezig te hebben, zodat een beeld ontstaat van gedrag rondom verschillende soorten werk.

“Er zijn al veel studies gedaan naar crowd control,” erkent Samkalden, “maar dit is de eerste op een kunstbeurs.”

Voordeel voor andere beurzen

Na het verlaten van de vloer kunnen bezoekers weer vragen beantwoorden, vooral over hun beleving. De uitkomsten daarvan hoopt de organisatie volgende week al te kunnen vrijgeven. Alle kwantitatieve gegevens over gedragingen komen terecht in een database, die vrij toegankelijk is voor wetenschappers.

“Het is de bedoeling dat daar zo snel mogelijk rapporten met aanbevelingen uit rollen.”

Samkalden hoopt hiermee de kunstsector vooruit te helpen en dat andere beursorganisatoren er hun voordeel mee doen.

We zullen het snel weten. Fresh Eyes, de nieuwe fotografiebeurs op het Westergasterrein, staat op het programma voor september. En een maand later is de uitgestelde KunstRAI aan de beurt.

Smart Distance Lab – The Art Fair: 28-30 augustus in de Kromhouthal, Gedempt Hamerkanaal 231