Plus25 jaar later
Een ode aan Titanic: ‘Meteen ben ik weer dat meisje, als een bakvis verliefd op Leonardo DiCaprio’
Titanic bestaat 25 jaar. Overladen met prijzen en bezoekers, maar voor filmpuristen romantische kitsch. Hoe kijken we er nu naar? En vindt verslaggeefster Lorianne van Gelder, die Titanic als 13-jarige zag, de film nu nog steeds briljant?
Ja hoor, kippenvel, onmiddellijk. Al bij het zien van de trailer ben ik weer helemaal dat meisje van dertien, in 1998, vol verwachting, als een bakvis verliefd op Leonardo DiCaprio. Die blauwe ogen, dat nonchalante blonde haar, die brutale blik. Zucht. En Kate Winslet is ook ongelooflijk knap, maar dat zag ik toen niet, want zij was mijn concurrente.
Uiteraard was ik niet de enige die de immense kwaliteit van Titanic zag. Van de 200 nominaties in alle belangrijke filmprijzen wist de film er 126 te verzilveren, waaronder vier Golden Globes en zelfs elf Oscars. En dat terwijl er geen hoge verwachtingen waren van het epos – vooral omdat regisseur James Cameron dik over het budget heen ging en Leonardo DiCaprio en Kate Winslet nog nauwelijks bekend waren.
De begrote 109 miljoen dollar werd 200 miljoen, maar Cameron weigerde te bezuinigen en zag daarom maar af van zijn eigen salaris. Uiteindelijk waren alle geldschieters dik tevreden: 2,2 miljard dollar leverde de film op en daarmee is het de op twee na best bezochte film tot dusver; alleen Avatar – ook van James Cameron – en Avengers: endgame trokken meer kijkers.
Zelfs alles van Céline Dion was opeens goudomrand
Wat maakte Titanic dan zo goed? Los van de posters van DiCaprio aan mijn muur en de foto met mijn eigen hoofd op de plek van Kate Winslet in een lijstje op mijn bureau, was ik ook in de ban van de film zelf.
De verliefdheid op DiCaprio bleek een toegangspoort tot arthousefilms met DiCaprio, die tot dan toe aan mijn jeugdige zicht onttrokken waren, maar nu ineens enorm de moeite waard werden, omdat mijn ‘teenage heart throb’ erin speelde. Zo zag ik Basketball Diaries, What’s eating Gilbert Grape? en Baz Luhrmans Romeo + Juliet.
Hetzelfde gebeurde met Céline Dion: alles wat zij ooit had gezongen, was plotseling goudomrand dankzij het themanummer van Titanic, My Heart Will Go On. Met zelfgebrande cd’s van heel Dions oeuvre stond ik avonden achter elkaar voor de spiegel te zingen. Liefdesodes aan Leo. Het was 1998. En dankzij Titanic wist ik waar een goede film aan moest voldoen.
Film voor tienermeisjes
Nu, 25 jaar later, is de meer dan drie uur durende bootzinkfilm nog altijd een ijkpunt – niet in de laatste plaats omdat de meningen erover nog altijd verdeeld zijn. Tegenover de prijzenkast van Titanic staat namelijk een poll van de BBC, waarin de film als slechtste film ooit wordt bestempeld. En de uitspraak van de vooraanstaande filmregisseur Robert Altman, dat Titanic ‘the most dreadful piece of work I’ve ever seen in my entire life’ is, wordt nog altijd gretig geciteerd. Titanic was een film voor tienermeisjes – als jongen wilde je er niet gezien worden.
Nu het zilveren jubileum van Titanic wordt gevierd, inclusief het opnieuw uitbrengen van de film in een superstrak gerestaureerde 3D-versie met ‘high frame rate’ (HFR), gaat het vooral over hoe krankzinnig goed gemaakt hij was. Niet alleen de special effects en de sets waren voor die tijd geweldig, bij het opnieuw kijken is het spektakel van het zinkende schip nog altijd indrukwekkend.
Ook het aansprekende rijk-meisje-wordt-verliefd-op-arme-jongenverhaal is zo universeel dat het moeilijk is onbewogen te blijven. Daarbij blijven de historische statistieken indrukwekkend: van de 2200 opvarenden kwamen 1500 mensen om bij de ramp. Waar de welvaartskloof op dit moment het gesprek van de dag is, is Titanic de visuele weergave van hoe de verschillen in rijkdom destijds tot uiting kwamen: de meeste mensen die zijn verdronken, waren passagiers uit de derde klas.
Met een kritische bril
Tegenwoordig kan het opnieuw kijken van filmklassiekers een heikele onderneming zijn. Ineens vallen racistische of seksistische vanzelfsprekendheden pijnlijk op. Op Titanic is met die kritische bril ook genoeg aan te merken: zelfmoordpoging van Rose? Geen trigger warning, weinig nazorg. Zijn sommige personage wat karikaturaal? Ongetwijfeld. Ook is de cast vooral wit. De feministische Rose staat echter haar vrouwtje en met de misogyne aanstaande van haar loopt het – uiteindelijk – lekker slecht af.
Is het ook een zoetsappige, veel te lange en weinig realistische film? Zeker. Qua lengte had het korter gekund, van mij hadden alle scènes met die vervelende schatzoeker Brock Lovett – ik vergeet altijd dat de film in het ‘heden’ begint met duikboten die het wrak onderzoeken – kunnen worden geschrapt. Verder is het verhaal uiteraard niet uit het leven gegrepen, op de historische feitjes na.
Dat Rose (Kate Winslet) toevallig wordt gered door Jack (DiCaprio) en er binnen no time een liefdesrelatie ontstaat, over alle verschillen in afkomst en achtergrond heen: zo gaat het echte leven niet. Maar goed, Romeo en Julia is ook niet per se realistisch – enTitanic is toch de hightechversie van het eeuwenoude meesterwerk van Shakespeare. Ik was na het weerzien in elk geval weer helemaal week. My Heart Will Go On klonk nog dagen door in mijn hoofd.
Vanaf 8 februari te (her)zien in Pathébioscopen in 3D.
Jack had het best kunnen overleven
Al 25 jaar gaat het over de vraag of Jack (DiCaprio) niet ook op het stuk deur had gepast, waarop Rose (Winslet) dreef in het ijskoude water. Hij probeert er één keer op te klimmen, maar al snel staakt hij zijn poging, omdat ze anders beiden zinken. Het is vaak nagedaan: van hilarische probeersels – Winslet kruipt met Steven Colbert op zijn bureau in een uitzending van The Late Show – tot een serieuze onderzoekspoging van Mythbusters: het had waarschijnlijk best gekund. James Cameron zelf was de vragen zo zat dat hij wetenschappers met stuntmensen het vraagstuk liet onderzoeken, zo blijkt uit de National Geographicspecial Titanic, 25 years later. En inderdaad, ook hij moest concluderen dat Jack er best op had gepast. Maar ja, voor het verhaal werkt het natuurlijk veel beter dat hij doodgaat.
