Documentaire Tina: het verhaal achter het succes van Tina Turner

De documentaire Tina vormt het slotstuk van een monumentale muziekcarrière waarin Tina Turner meerdere malen de grenzen verlegde en barrières slechtte.

Zelf neemt ze het woord niet in de mond, maar Tina Turners echtgenoot Erwin Bach zegt aan het einde van de documentaire Tina precies wat het doel van deze documentaire is: “Dit is een afsluiting. This is it.”

Verdere uitleg geeft hij niet, maar de boodschap is duidelijk: het interview dat Turner (81) aan documentairemakers Dan Lindsay en T.J. Martin gaf, is haar laatste ooit. Vorig jaar verschenen haar memoires in boekvorm en het theaterstuk over haar leven (mede-ontwikkeld door Joop van den Ende) ging in 2018 in première.

Ze vormen het slotstuk van een monumentale muziekcarrière waarin Turner meerdere malen de grenzen verlegde en barrières slechtte. Het verhaal achter Turners succes is inmiddels overbekend. Ze ontvluchtte de man die haar ontdekte en haar in ruil daarvoor meende te kunnen afranselen en verkrachten om daarna een nog veel succesrijkere sololoopbaan te beginnen.

Tina vertelt opnieuw exact dat verhaal. En hoewel compleet en uit eerste hand, bekruipt de kijker al snel het gevoel waarmee Turner in de jaren na haar breuk met Ike ook steeds worstelde: nee hè, niet weer dat verhaal.

Tina Turner liet in 1986 – tien jaar na de scheiding – uiteindelijk een boek schrijven om van de constante stroom vragen over haar ex-echtgenoot af te zijn. Daarin vertelde ze het hele relaas over de jarenlange mishandeling binnen de naar buiten toe zo glorieuze Ike & Tina Turner Revue. Het boek werd in 1993 ook een film, genoemd naar haar eerste hit zónder Ike: What’s Love Got to Do with It.

Precies de helft van deze laatste film gaat toch nog op aan het verhaal over Ike. Niet voor het eerst wordt de theorie opgeworpen dat zijn achterdochtige en agressieve karakter voortkwam uit miskenning. Ike schreef met Rocket 88 de eerste rock-’n-rollsong ooit, maar zanger Jackie Brenston ging er met de credits én het geld vandoor. Niemand zou hem daarna ooit nog in de steek laten, al moest hij de benen onder hen vandaan schoppen om hen te beletten te vluchten, moet hij hebben gezworen.

Het blijft een fenomenaal verhaal hoe Tina in 1976, nog een laatste keer bont en blauw geslagen, de moed vindt om haar gevangenis te ontvluchten. Ook haar reis naar de top van de popmuziek een decennium later is inspirerend. Een zwarte vrouw van boven de veertig, daar zagen de platenmaatschappijen geen verdienmodel in. Ze weigerde opnieuw om op te geven en kreeg voor elkaar wat ze wilde. Hedendaagse supersterren als Rihanna en vooral Beyoncé Knowles lopen op de weg die zij openbrak.

Jammer is het dat de documentaire Tina zelf geen nieuwe wegen durft te verkennen. De plot blijft hetzelfde en de keuze voor de geïnterviewden is veilig. Haar vier zoons, van wie twee aangenomen, komen niet of nauwelijks aan het woord en er is wel ruimte voor de voor het verhaal irrelevante Oprah Winfrey.