Documentaire Future Shocked gaat over de weerstand die verandering oproept, maar mist wat antwoorden

Sommige dingen kunnen echt niet meer en volgens een deel van de bevolking mag er zelfs bijna niets meer. Verandering is van alle tijden, het is een constante van de menselijke samenleving, maar de laatste jaren verandert de moraal met een snelheid die weerstand en polarisatie oproept. In Future Shocked onderzoekt de Belgische filmmaker Johan Van Schaeren wat hier aan de hand is.

Hij verzamelde voor zijn documentaire een panel van zes sociologen, psychologen en filosofen om zijn vragen aan voor te leggen. Hoe gaat een morele verandering in de maatschappij in zijn werk? Waarom is er vaak zoveel weerstand tegen? En hoe kan het toch dat we zo overtuigd kunnen zijn van de noodzaak van verandering en toch zoveel moeite hebben ons gedrag erop aan te passen?

Lange tijd is Future Shocked een uitstekende en prikkelende essayfilm, voortgestuwd door die vragen en geïllustreerd met een schat aan archiefbeeld, van een sigaretten aanprijzende Eddy Merckx tot een filmpje uit 1958 waarin wordt gewaarschuwd voor de opwarming van de aarde.

Woke-beweging

Met souplesse stuurt Van Schaeren langs inzichten en theorieën, zonder dat het gehaast of rommelig wordt. De associatieve manier waarop alles met elkaar wordt verknoopt, laat de film stromen als een gedachtegang waar je als kijker wordt uitgenodigd in mee te gaan en op te reflecteren.

Uiteindelijk beweegt de film onherroepelijk richting de woke-beweging. Helaas is het juist daar dat het panel met een wat onbevredigende analyse komt, waarbij de cancelcultuur vooral wordt weggezet als overgevoeligheid en de hevige, soms gewelddadige weerstand als onbegrip.

Of de huidige morele veranderingen nu echt anders verlopen dan in het verleden, in welk opzicht precies en vooral waarom; het zijn vragen waar niet echt een antwoord op komt. Het bewijst wellicht vooral dat het lastig is om scherp te reflecteren op een tijd waar we nog middenin zitten.