De Palimpesten van Alexandra Lun is literair en filosofisch puzzelboek

In de roman De palimpsesten van Aleksandra Lun wordt de toon metéén gezet. De eerste zin: ‘Mijn naam is Czeslaw Przesnicki, ik ben een miserabele immigrant uit Oost-Europa en een mislukt schrijver, ik heb al tijden geen seks gehad en ben opgenomen in een gesticht in België, een land dat al een jaar zonder regering zit.’

We weten dat een roman over rimpelloos geluk niet werkt, maar je kunt ook naar de andere kant doorslaan. Bij zo’n zin vraag ik me af of ik nog verder wil. Er staat bovendien erg véél in. In de volgende zin vertelt deze Czeslaw dat hij niet weet waarom hij zich daar bevindt. Misschien is dat een symptoom van zijn kwaal, maar ik besefte wel dat deze kleine roman een boek is dat veel van me ging vragen. Je hebt niet altijd zin in zulke boeken, maar toch las ik door en dat komt doordat de beklagenswaardige hoofdpersoon tegen alle klippen op (het zijn er nogal wat) fascinerend monter blijft. Het is een vreemd lied dat dit boek zingt, maar je blijft toch luisteren.

Alles kan in de literatuur en de vraag waarover dit verhaal gaat, mag best vergeefs naar een antwoord tasten, maar het moet wel iets zijn. Wat dat is? Geen idee. Het is een literair en filosofisch puzzelboek en als je dat accepteert, valt er veel te beleven. Nogal wat schrijvers passeren de revue, Hemingway, Beckett, Nabokov, om er maar een paar te noemen, het zijn niet de minste.

De hoofdpersoon weet zelf niet waarom hij in een inrichting is beland. Nou, wij wel. Het boek verklaart dat gul, zonder dat het een inzicht geeft. Ik denk dat het allemaal gaat over je thuis voelen, in je leven, je werk, je taal, het land waarin je toevallig terecht bent gekomen.

Er staan veel prikkelende mede­delingen in, je hoeft er niet naar te zoeken. Jerzy Kosinski komt ook op bezoek en die vraagt aan een psychiater: “Dokter, gelooft u dat een kanarie een accent heeft als hij zingt?”

Van dit soort vondsten wemelt het. Vondsten, ja, een etalage vol vondsten, maar in de winkel is het schemerig leeg.