De nieuwe Sally Rooney is weer heel erg Rooney

Noem het een handig aangewakkerde (media)hype, hartverwarmende opwinding rond de verschijning van een literaire roman of simpelweg Sally Rooney Fever, één ding is zeker: taferelen als die rond de Britse publicatie van haar derde roman, Prachtige wereld, waar ben je, hadden we sinds het verschijnen van Margaret Atwoods The Testaments (2019) niet meer gezien. Boekhandels door het hele land openden afgelopen dinsdagochtend vroeger hun deuren om gretige fans van de eerste exemplaren te voorzien.

Wie er een kaartje voor bemachtigde, kon een avond eerder al in de Londense Waterstones-vestiging aan Piccadilly terecht voor een ‘exclusieve pre-publicatiesigneersessie’. En naar verluidt doken er plaatselijk zelfs heuse Sally Rooney-pop-upstores op.

Het was misschien nog niet helemáál alsof Harry Pottertijden herleefden, maar veel scheelde het niet.

Marianne en Connell

Niet zo gek ook, want de Ierse groeide sinds ze op haar 26ste debuteerde met Conversations with Friends (2017) uit tot een regelrecht fenomeen. Door veel lezers en critici vrijwel direct omarmd als de slimme, verslavende stem van de zoekende millennial (‘Salinger voor de Snapchatgeneratie’) Dankzij de recente BBC-serie naar haar tweede roman, Normal People (2018) ook in het hart gesloten door miljoenen tv-kijkers.

Of, nou ja, in elk geval de hoofdpersonages daaruit, Marianne en Connell. De manier waarop die ontroerend en herkenbaar om elkaar heen draaien. Gevangen in het spanningsveld tussen intieme vriendschap en gepassioneerde liefde; telkens uit elkaar gedreven door het noodlot en hun eigen onzekerheden.

Goed nieuws voor lezers en kijkers die smachtten naar een nieuwe aflevering: de nieuwe Sally Rooney is heel erg een Sally Rooney.

Prachtige wereld, waar ben je draait namelijk om twee oud-studievriendinen (en, ben je geneigd te denken, twee alter ego’s), Alice Kelleher en Eileen Lydon. Alice is een 29-jarige schrijfster die onlangs is verhuisd naar een dorp aan de Ierse westkust, om te herstellen van een zenuwinzinking veroorzaakt door haar hectische leven in New York en de plotselinge roem die haar eerste twee romans genereerden. Eileen bleef hangen in hun studiestad Dublin en in een ‘slecht betaald maar interessant baantje’ als redactieassistente bij een literair tijdschrift. Beiden krijgen een verhouding met een man die zich (uiteraard) laat samenvatten met de Facebookrelatiestatus It’s complicated. En de complicaties in kwestie vormen (uiteraard) de motor van de plot.

Lange bespiegelingen

Alice leert via Tinder de ‘recalcitrante dorpsjongen’ Felix kennen, die in een Amazonachtig magazijn werkt, even kregelig geïntimideerd als gefascineerd door Alice lijkt en met wie ze een gespannen (en spannende) knipperlicht-/ bekvechtrelatie krijgt. Eileen op haar beurt valt na een akelige relatiebreuk aarzelend voor Simon, ooit haar onbereikbare oudere buurjongen, nu een medewerker in het Ierse parlement, die zowel idealistisch links als overtuigd katholiek is en wel openstaat voor haar avances. Zij het op een wat bindingsangstige manier.

Genoeg voer voor krijgen-ze-elkaar-of-krijgen-ze-elkaar-niet-verwikkelingen, kortom. Net als voor de realistische, ongemakkelijke dialogen en gedurfd realistische seksscènes waarin Rooney eerder ook al excelleerde.

Maar toch lijkt haar derde aanmerkelijk minder te sprankelen, op de een of andere manier. Misschien ligt dat aan het feit dat de twee hartsvriendinnen elkaar tussendoor in lange e-mails niet alleen op de hoogte houden van hun romantische perikelen, maar ook bespiegelingen uitwisselen over tal van actuele ­thema’s. Van identiteitspolitiek en de esthetische gruwel die plastic heet tot klimaatverandering of de vraag of het wel moreel verantwoord is liefdesverhalen te schrijven, terwijl de wereld in brand staat.

Vergelijkbare sores

Het levert soms nogal koddige galmzinnen op (‘Ik heb de laatste tijd veel nagedacht over rechtse politiek (wie niet?) en hoe conservatisme (als maatschappelijke kracht) geassocieerd is geraakt met vraatzuchtig marktkapitalisme’), naast beslist interessante terzijdes. Maar zelfs dan vraag je je geregeld af of zulke mini-essays de vaart niet ál te zeer uit het geheel halen (of de schrijfster niet te graag de kritiek wilde pareren dat ze voor een zelfverklaard Marxist weinig geëngageerde boeken schreef).

Wat evenmin helpt: geen van de vier personages spat zo overtuigend en levensecht van de pagina’s als Marianne en Connell dat deden. Maar het fnuikendst is waarschijnlijk het gevoel dat je hier alwéér leest over heel vergelijkbare types met heel vergelijkbare sores, zij het dat ze wat ouder en (overmatig) zelfbewuster zijn geworden. Het onmiskenbare déjà lu.

Hoewel, fnuikend?

Wie domweg verlangde naar meer, wordt op zijn wenken bediend.