De extravagante soulman die 'Chef' werd
Isaac Hayes, de grote zwarte man die in de jaren zeventig met Al Green, James Brown en Stevie Wonder het gezicht van de soul bepaalde, is gisteren overleden.
Hayes noemde zich de extravagante soulman die 'Chef' werd een gezondheidsfreak; een familielid trof hem bewusteloos aan naast een loopband in zijn woning in Memphis. Hayes werd 65 jaar.
Hij was niet alleen belangrijk in de soulmuziek, hij was ook één van de grondleggers van de discomuziek en rapte al voordat de rap was uitgevonden. Zijn optredens waren een belevenis door zijn diepe, sexy stem en door de extravagante manier waarop hij zich kleedde. Zijn zelfverkozen en door anderen overgenomen titel was Black Moses.
Hayes werd in 2002 opgenomen in de Rock and Roll Hall of Fame om twee redenen. Hij had een carrière bij het soullabel Stax als sessiemuzikant (hij viel regelmatig in voor Booker T. en begeleidde Otis Redding), als liedjesschrijver en als producer, waarbij hij vooral werkte met Sam and Dave. Hij schreef en produceerde grote hits als Soul man en Hold on, I'm comin'.
Ook had hij een glanzende carrière als soloartiest, die met rijk georkestreerde muziek als één van de eerste zwarte artiesten conceptalbums maakte. Hij won een Oscar voor het beste liedje met Theme from Shaft, dat hij schreef en zong - een fraaie mix van een wahwahgitaar, tikken op de hihat en brutale zangregels als deze: They say this cat Shaft is a bad mother-/ Shut your mouth!
Hij speelde dat openingsnummer van de film Shaft van regisseur Gordon Parks tijdens de Oscaruitreiking van 1972, behangen met een oogverblindende hoeveelheid goud. Behalve voor Shaft componeerde hij ook muziek voor films als Tough guys en Truck Turner. Ook schreef hij Two cool guys voor de film Beavis and Butt-Head do America uit 1996. Hij speelde ook als acteur, eerst in zwarte films, later ook in grote publieksfilms als It could happen to you met Nicolas Cage en Ninth Street met Martin Sheen.
Hayes debuteerde als zanger in 1968 met het nauwelijks opgemerkte album Presenting Isaac Hayes, maar een jaar later brak hij door met Hot buttered soul, dat op verschillende manieren grensverleggend was. Hayes had de artistieke leiding ervan stevig in handen, in tegenstelling tot de productie van zijn debuutalbum.
Hij zong in een coole stijl die duidelijk afweek van die van andere soulzangers. Hij liet zijn songs vooraf gaan door uitvoerige raps en de nummers duurden beduidend langer dan de drie minuten die toentertijd gangbaar waren. Het album bevatte slecht vier nummers. Hoewel hij zelf een succesvol liedjesschrijvers was, maakte hij drie nummers van anderen die hij op geheel eigen wijze interpreteerde, zoals een achttien minuten durende versie van By the time I get to Phoenix van Jimmy Webb. Zijn volgende succesalbum, in 1972, was Black Moses.
Isaac Hayes werd in 1942 in een golfplaten hut in Covington, 65 kilometer ten noorden van Memphis geboren. Hij werd door zijn grootouders opgevoed, nadat zijn moeder was overleden en zijn vader was vertrokken toen hij anderhalf was. Hij wilde dokter worden, maar koos voor de muziek nadat hij op school een talentenjacht had gewonnen met de vertolking van Looking back van Nat King Cole.
Als musicus was Hayes autodidact. Hij speelde piano en saxofoon en was 22 toen hij als studiomuzikant ingehuurd door Stax. Hij verliet het platenlabel na een conflict over royalty's in 1975.
De animatieserie South Park betekende eind jaren negentig een doorbraak naar een heel nieuw publiek. Zijn rol - de stem van de gevoelige schoolkantinehouder Chef - was bedoeld als een éénmalig optreden, een cameo, maar hij bleef. In 2006 staakte hij zijn medewerking uit woede over een aflevering waarin het door hem aangehangen Scientologygeloof op de hak werd genomen. Matt Stone, de maker van de serie, liet Hayes' Chef gruwelijk aan zijn einde komen door hem van een brug te laten vallen en hem te laten verslinden door een leeuw en een grizzly. (HET PAROOL)
