Das Vorspiel: de neurotische Anna heeft ook nog podiumangst

Klassieke muziek herbergt een balans tussen perfectie en losbandigheid. Een te mechanische interpretatie, en het muziekstuk komt niet tot leven; een te losse interpretatie en het resultaat is slordig. Maar in Das Vorspiel, de tweede speelfilm van regisseur-acteur Ina Weisse (Der Architekt), mondt het perfectionisme van een muziekdocente juist uit in chaos.

Vioollerares Anna (Nina Hoss) lijkt alles op orde te hebben. Als ze op haar verjaardag thuiskomt van een werkdag op het prestigieuze conservatorium waar haar zoon ook leerling is, wordt ze toegezongen door haar man. In haar gedrag – Anna serveert verschillende taarten en biedt meermaals aan een andere soort thee te zetten – schemert ook iets donkers door, een controlewaanzin die in cinema wel vaker wordt geassocieerd met klassieke muziek. Al gaat haar perfectionisme nu nog door voor gastvrijheid.

Das Vorspiel begint in het auditorium. De voordrachten van de aspirant-leerlingen worden na enkele seconden abrupt afgebroken en ­daarna hevig bekritiseerd. Anna lijkt de mildste criticus van de groep, maar als ze een jongen met rauw talent maar middelmatige techniek onder haar hoede neemt, steken dwangmatigheden uit het verleden de kop op.

Hoss is grandioos als vioollerares, gegrepen door haar streven naar ­perfectie. Haar gekte is een gebalanceerde gekte, die daardoor des te meer onder de huid gaat zitten. In plaats van haar kwelgeesten uit te spreken, absorbeert ze de spanning en voert die in haar lichaamstaal ten tonele. Toch brengt het drama weinig nieuws, en ondanks Hoss’ inspanningen is de waanzin van Anna niet subtiel genoeg voor een karakterstudie. Het lijkt alsof het scenario ons keer op keer probeert te overtuigen van Anna’s neurotische geest, in plaats van haar karakter echt uit te diepen.

Verreweg het interessantste is Anna’s podiumangst, die ze probeert te overwinnen om mee te werken aan een voordracht waarvoor haar minnaar haar heeft uitgenodigd. De film bouwt ietwat slordig op naar haar gespannen performance en – hoewel de onmiddellijke uitval gruwelijk wordt uitgebeeld door Hoss – de consequenties van haar avond op het toneel vallen in een narratief vacuüm.

Das Vorspiel weet in duidelijke bewegingen een neurotisch personage neer te zetten, maar met een tweede helft die iets te gestaag escaleert is de fatale afloop weinig bevredigend. Misschien omdat er eigenlijk weinig wordt stilgestaan bij het mentale ongemak van het hoofdpersonage. Das Vorspiel behoeft, net als het vioolspel van Anna’s protegé, een wat langzamer tempo.