Cynan Jones laat de lezer opnieuw flink werken

De Wetten van Water is echte, maar toch iets mindere, Cynan Jones. Moet hij nu ook al inspelen op de actualiteit? Laat hij zich nu ook al meeslepen door de ­klimaatcrisis?

Waarom moet ik van hem geëngageerde literatuur lezen?

Het verheugen op de nieuwe roman van de Welshe schrijver Cynan Jones kreeg een zware knauw toen duidelijk werd dat het een soort sf-roman betrof, of een dystopie.

‘Water is schaars geworden. De Watertrein die de stad bedient, loopt steeds meer het risico gesaboteerd te worden,’ aldus de flaptekst.

Cynan Jones, die met De lange droogte (2018) zo’n schitterende roman schreef over zoiets futiels als een weggelopen koe. Die het in het misschien wel mooiere De burcht (2015) over een dassenknuppelaar en een boer had. Die in Inham (2016) verhaalde over een man met geheugenverlies in een kano op zee.

Allemaal kleine geschiedenissen, schitterend geschreven, met veel suggestie en geen woord te veel.

En dan nu een roman over de toekomst? Over waterschaarste? Met een ijsberg op de cover?

Om de cabaretier maar weer eens te citeren: Dat heeft zo’n jongen toch niet nodig? En is het wel een roman, zoals De wetten van water – de titel van de nieuwe Cynan Jones – is gekenmerkt?

In Aantekeningen van de auteur, achter in de roman, legt Jones uit dat De wetten van water ‘een verzameling onderling samenhangende vertel­lingen’ is. Sterker: het zijn twaalf verhalen die hij schreef voor het Engelse Radio 4. ‘Omdat het voor de radio was, en de luisteraars niet de kans hadden om een bladzijde terug te slaan, moesten de wereld en de personages urgentie hebben en bij de eerste luisterbeurt duidelijk zijn.’

Dus laat Jones in het begin van het eerste verhaal, De Watertrein, meteen iemand doodschieten. Niet echt iets voor Jones, zoals we uit de eerder vertaalde romans konden opmaken.

Dit lijkt een negatieve bespreking te worden, maar zo eenvoudig is dat niet. Want Jones – die de witregel zo ongeveer voor zichzelf heeft ge­claimd – schrijft weer heel goed. En laat de lezer opnieuw flink werken (concentratie vereist!).

En dan – ik zou bijna zeggen: in die witregels – besef je als lezer dat dat toekomstbeeld (ijsbergen worden in een dok tot drinkwater omgetoverd) helemaal niet storend hoeft te zijn.

Dat het in De Wetten van Water over heel ander dingen gaat, namelijk over de thema’s waar Jones altijd over schrijft: liefde en verlies. En dat De Wetten van Water daarmee toch een echte, maar een iets andere en toch iets mindere, Cynan Jones is.