Café de Pels herdenkt stamgast en illustrator Dirk Wiarda: ‘Dit was zijn huiskamer’

Kunstenaar Dirk Wiarda was vanaf begin jaren tachtig vrijwel dagelijks in Café de Pels te vinden. In het bruine café aan de Huidenstraat met een muur vol kunstwerken en een heuse literatuurbak, zat hij steevast aan de stamtafel. “Wiarda en De Pels, die twee dingen werden altijd in één adem genoemd,” zegt Karin van Munster (65), één van de initiatiefnemers van ‘Wiarda 80 jaar’. “Het café was eigenlijk Dirk’s huiskamer. Dat is ook hoe iedereen zich hem herinnert. Dan zat hij daar, ontving alle gasten en voerde met iedereen gesprekken.”

Ter gelegenheid van wat Wiarda’s 80ste verjaardag zou zijn geweest, wil Van Munster samen met Maarten Voorhoeve (65), oud-eigenaar van De Pels, het werk van de illustrator weer onder de aandacht brengen. Met de vraag ‘denk je nog wel eens aan Dirk?’ is Van Munster langsgegaan bij vrienden en kennissen van Wiarda. De verhalen werden gebundeld in een boekje dat zaterdagavond 27 mei wordt gepresenteerd. De bundel is samen met acht reproducties van Wiarda’s werken verkrijgbaar in de zogenaamde ‘Wiardabox’.

Wiarda was een markant figuur aan wie, door de mensen om hem heen, nog vaak wordt gedacht. Volgens Van Munster stond hij bekend als een norse vent. “Maar als hij je vriend was, kon je honderd procent van hem op aan.” Tim Ayres, kennis van Dirk, beaamt dit in de bundel: “Hij was een lastpak, maar ook een lieve man.”

Illustreren voor Het Parool

Voordat hij bekend werd als illustrator, was Wiarda schilder van grote, abstracte doeken. Hij verkocht er weinig en was niet succesvol te noemen. Tot hij in het café in gesprek raakte met Matthijs van Nieuwkerk, toenmalig eindredacteur van de literaire pagina van Het Parool. Wiarda begon in opdracht van Van Nieuwkerk portretten van schrijvers te illustreren. Zo maakte hij in opdracht van Het Parool een portret van schrijver Gerrit Krol, dat al snel in de krant verscheen.

Vanaf dat moment maakte hij verschillende schrijversportretten en andere illustraties. Van Nieuwkerk zei hierover: “Vanaf september 1986 werd hij onze illustrator. Later bleef hij mij niet trouw, want hij ging werken voor Vrij Nederland, de Volkskrant, Elsevier en het Philharmonisch Orkest.”

In elkaar gezakt op de stoep

De tekenstijl die Wiarda ontwikkelde werd gekenmerkt door dikke lijnen en aanwezige achtergronden. “Die gestileerde vormen op de achtergrond, daar herken je hem echt aan,” zegt Van Munster. Zo kreeg zijn portret van Bach, evenals een illustratie van een Daf, een omlijning van wolkachtige figuren. Op het portret dat hij maakte van zijn goede vriend Ronald Hoeben staat Hoeben afgebeeld met een roos in zijn hand, voor het grote raam van De Pels. “Want daar kenden we elkaar van, uit het café,” zegt Hoeben in de bundel.

Volgens Van Munster had Wiarda nog veel meer werken kunnen maken als hij niet zo vroeg was gestorven. “Toen hij op een middag bij De Pels aankwam, wankelde hij uit de taxi en zakte zo in elkaar. Op de stoep voor het café.” Een politieagent die toevallig binnen zat, probeerde hem nog te reanimeren, maar die aprildag in 1999 overleed Wiarda op 56-jarige leeftijd op de stoep van Café de Pels.”

Met het eerbetoon hopen Voorhoeve en Van Munster ook jongeren bekend te maken met de naam Dirk Wiarda. “Het zou heel gaaf zijn als de jongere generatie hem nu ook leert kennen. Kijk, je hoeft zijn werken echt niet eerbiedig in te lijsten. Het zijn gewoon vrolijke, leuke en moderne illustraties die je op de muur prikt.”

Op zaterdag 27 mei wordt in Café de Pels de Wiardabox gepresenteerd, met daarin acht reproducties van hoge kwaliteit en de bundel met herinneringen aan de illustrator. De Wiardabox kost €275 euro; de uitgave van de box heeft geen winstoogmerk. Eventuele meeropbrengst wordt gedoneerd aan het Khuknia project in Lviv.