Boekrecensie Beste vrienden: Kamila Shamsie prikkelt vooral met aankaarten racisme, klassisme en seksisme

Kamila Shamsie, bekend van Huis in brand waarmee ze in 2018 de Women’s Prize for Fiction won, brengt nu een roman uit over vriendschap. In haar nieuwe boek Beste vrienden vertelt de Pakistaans-Britse auteur het verhaal van Maryam Khan en Zahra Ali. Shamsie laat er geen gras over groeien, want haar personage Zahra maakt op de eerste pagina al duidelijk waarom dit verhaal nodig is: ‘In de films was vriendschap bijna altijd een subplot van de narratief, nooit het hart.’

Karachi, Pakistan, 1988. De twee vrij naïeve, maar koppige tieners worden geïntroduceerd. Het wordt snel duidelijk dat Maryam en Zahra elkaar al heel lang kennen en dat hun levens drastisch zullen veranderen. De twee meisjes hebben zeer verschillende achtergronden. Maryam is een rijkeluiskind waarvan verwacht wordt dat ze haar opa’s leerimperium overneemt als ze volwassen is. Zahra komt uit een bescheidener milieu waarin hard werken centraal staat. Dit resulteert in een onverwachte vriendschap die niet zonder wrijving is. Terwijl zowel hun lichamen als de politieke omstandigheden in Pakistan veranderen, proberen Maryam en Zahra aan hun vriendschap vast te houden.

Vaste wandeling

Londen, 2019. De twee vriendinnen zijn nog steeds in elkaars leven. Met een vaste wandeling op zondag is het Maryam en Zahra gelukt om hun relatie al die jaren water te blijven geven zodat deze blijft bloeien. Maar de verschillen tussen de twee inmiddels volwassen vrouwen zijn groter dan ooit. Maryam doet gedurfde investeringen en probeert zoveel mogelijk winst te maken, terwijl Zahra fervent lobbyt tegen de rechtse regering van het Verenigd Koninkrijk. De diepgewortelde wrijving tussen de twee zou hen nog wel eens uit elkaar kunnen drijven.

Vriendschap is het hart van dit verhaal, maar het gaat over zoveel meer. De subplot van deze roman is het racisme, klassisme en seksisme waar de vrouwen dagelijks mee te maken krijgen. Niet alleen in Londen, maar ook in Pakistan. Het gaat ook over de manier waarop onuitgesproken gevoelens en ongeuite verlangens kunnen sudderen tot iemand aan de kook wordt gebracht. Shamsie slaagt erin om genuanceerd uit te drukken hoe de maatschappij en haar verwachtingen mensen onder druk kunnen zetten. Hier en daar komt de complexiteit van de vriendschap goed naar voren, maar die verhaallijn mist de diepte die nodig is om een verbintenis te voelen met Maryam en Zahra.