De erelijst
Blue van Joni Mitchell gaat langer dan een mensenleven mee
In deze rubriek bespreekt de muziekredactie van Het Parool een klassieker uit de geschiedenis van pop, jazz of klassieke muziek, die het waard is opnieuw te beluisteren. Deze keer: Blue van Joni Mitchell.
Deze maand is het vijftig jaar geleden dat Blue verscheen, het vierde album van Joni Mitchell. Ze was 26 toen ze de nummers schreef, in de nasleep van een verbroken relatie met Graham Nash, die ze in de zomer van 1970 per telegram had laten weten dat het wat haar betrof afgelopen was, hoeveel pijn het haar ook deed. Ze vond hem te burgerlijk en zijn liefde te verstikkend. In het nummer My Old Man bezingt ze hem nog met grote affectie. ‘He’s my sunshine in the morning/ He’s my fireworks at the end of the day/ He’s the warmest chord I ever heard’. Ten tijde van Blue had ze Nash alweer ingeruild voor James Taylor, over wie ze de nummers Blue en All I want schreef. Ditmaal was het Taylor die háár hart brak toen hij een punt zette achter de relatie. Toch is uiteindelijk onmogelijk met zekerheid te zeggen over welke liefdes al die hyperpersoonlijke songs nou precies gaan. Het doet er ook niet toe. Juist dat persoonlijke geeft Blue een universele kracht en betekenis.
Hoogste positie hitlijsten In Canada, Mitchells geboorteland, bereikte Blue de 9e positie. In het Verenigd Koninkrijk kwam de plaat op 3. In Amerika op 15 in de Billboard 200. In Nederland wist Blue geen notering te bereiken. Eerherstel volgde pas vele jaren later. In 2000 belandde Blue in The New York Times op een lijst van 25 platen die tot de hoogtepunten van de populaire muziek behoren. Uiteindelijk zijn er miljoenen exemplaren van verkocht. Het nummer River is meer dan 400 keer gecoverd, een aantal dat alleen wordt overtroffen door haar Both Sides, Now.
Terug in de tijd Hoewel Mitchell met haar eerste drie albums succesvol was geweest, besloot ze in 1970 tijdelijk op te houden met concerten geven. De intimiteit van haar teksten en muziek kon ze even niet meer rijmen met openbare optredens. Op Blue keerde ze de blik nog verder naar binnen, met nummers waarin ze gebruikmaakte van zelf bedachte gitaarstemmingen en teksten waarin ze haar ziel blootlegde. Hartverscheurend hoogtepunt is Little Green, waarin ze zingt over de dochter die ze ooit afstond en pas vele jaren later weer zou ontmoeten.
Waarom nu herbeluisteren? Omdat Blue een album is dat langer dan een mensenleven meegaat. Nooit klonk Joni Mitchell puurder, eerlijker, naakter en aangrijpender. En hoewel ze daarna nog vele prachtige platen maakte, waaronder Court and Spark en Hejira, blijft Blue het hoogtepunt in haar oeuvre.
Verder luisteren? Op Spotify staat behalve het album ook een ep met vijf demo’s en outtakes, waaronder twee nummers die het album niet haalden (Urge for Going en Hunter). Mooi is River, met aan het slot intrigerende hoornbijdragen. Minder sterk is een nog prille, niet uitontwikkelde versie van A Case of You.
