Zo tolerant is de stad nu ook weer niet

Het is geen vrolijke vakantielectuur die de leden van de gemeenteraad hebben meegekregen naar de rand van het zwembad. Net voor het reces kwam het stadsbestuur op de proppen met een reeks onderzoeksrapporten over antisemitisme, antizwart racisme en de discriminatie van de lhbtq-gemeenschap in de stad.

Alles bij elkaar een behoorlijk deprimerende leesmap die al bladerend de vraag oproept waar Amsterdam de reputatie van tolerante hoofdstad toch aan te danken heeft. In de dagelijkse praktijk krijgen de mensen namelijk nogal wat te verstouwen op straat, op school of op het werk. Dat varieert van geestig bedoelde of onaangename opmerkingen tot verbaal en fysiek geweld – zoals deze week tegen de 14-jarige Frédérique in Amstelveen.

Daar hebben meer kwetsbare groepen in de stad last van. Uit andere rapportages weten we dat de moslimgemeenschap in toenemende mate te maken heeft met uitingen van islamofobie en dat veel vrouwen slachtoffer worden van intimidatie en seksueel geweld op straat.

Het zijn complexe onderwerpen en ook de onderzoeken roepen allerlei vragen op. Is er meer discriminatie dan vroeger, zijn we er meer op gespitst, of is het allebei waar?

Bij de nieuwe rapporten valt het op dat ze zijn gemaakt door onderzoekers van Joodse, Afro-Surinaamse en homoseksuele huize. Het ziet er allemaal heel gedegen uit, maar je kunt je ook voorstellen dat die persoonlijke betrokkenheid niet snel zal leiden tot de conclusie dat het allemaal wel meevalt.

Hoe dan ook, het stadsbestuur moet als opdrachtgever van de onderzoeken met de uitkomsten aan de slag. De behandeling door de gemeenteraad laat zich voorspellen: alle partijen zullen uit het ruime aanbod de problemen selecteren waar de eigen achterban het meest gevoelig voor is. Om vervolgens, voor de zoveelste keer, bij burgemeester en wethouders met klem aan te dringen op maatregelen die een einde moeten maken aan de narigheid.

Maar wat kun je uitrichten tegen botte horkerigheid, behalve het afstraffen van de strafbare uitingen? Nog meer zebrapaden schilderen in de regenboogkleuren? Nog meer beveiliging bij de synagoge? Nog meer hand­havers met gespitste oren op straat? Vaak wordt er gekeken naar het onderwijs waar de kinderen van nu worden geboetseerd tot de modelburgers van morgen. Misschien nog een lespakket of een praatje van een ervaringsdeskundige in de klas?

Natuurlijk moet alles worden geprobeerd, maar er zullen nieuwe incidenten zijn en nieuwe rapporten met een alarmerende inhoud worden geschreven. In afwachting van betere tijden moeten we daarom misschien wat behoedzamer omspringen met dat predicaat van tolerante hoofdstad. Wellicht is het beter om daar voor­lopig van te maken: tolerante hoofdstad? We werken er hard aan, maar wacht nog maar even met de bloemen en de felicitaties.

Patrick Meershoek is verslaggever van Het Parool en schrijft elke woensdag een column. Lees alle columns hier terug.

Reageren? patrick@parool.nl.