‘We kunnen ook zonder warmtenet van het gas’

Het college zet zwaar in op de uitbreiding van ouderwetse warmtenetten die draaien op het verbranden van bomen (biomassa), afvalverbranding en een aardgasturbine. Amsterdammers zitten straks voor het verwarmen van hun huis decennialang vast aan deze stadsverwarming met verplichte winkelnering. De belofte wordt gedaan dat deze ‘industriewarmte’ later zal worden vervangen door duurzame bronnen en betere isolatie van gebouwen, maar de warmtevisie biedt geen enkele garantie daarop.

Dit leidt bij veel stadsbewoners tot grote zorgen. Als het aan Duurzaamheidswethouder Marieke van Doorninck (GroenLinks) ligt, worden huizen verplicht aangesloten op reusachtige stookovens waar dagelijks talloze vrachtladingen afval en hout in worden verbrand. Daarvoor heeft de wethouder de grootste en meest omstreden houtkachel van Nederland nodig: de Diemer biomassacentrale van Vattenfall. Houtige biomassa zorgt echter voor meer uitstoot van CO2, fijnstof en schadelijke stoffen dan aardgas. De gemeenteraad stemt deze week over de zogeheten Transitievisie Warmte. Gaat Amsterdam het milieu nu zwaarder vervuilen om maar het stempel ‘aardgasvrije stad’ te krijgen? Dat is als het blussen van een brand met olie. Het is een mislukte poging om het klimaat te redden.

Misdadig

Buurtgroepen, wetenschappers en milieuorganisaties waarschuwen hier al jaren voor. Dit college overschat ook de bereidheid van weldenkende burgers om hun cv-ketel te verruilen voor warmte uit biomassa en afvalverbranding. Deze niet-duurzame weg is er een van veel (terechte) weerstand bij huurders, woningeigenaren en stadsdeelraden die zich tot aan de rechter zullen verzetten tegen de plannen.

Marjan Minnesma (directeur van Urgenda, de winnaar van de klimaatzaak tegen het kabinet) en hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans (Erasmus Universiteit) uitten eerder deze maand in de gemeenteraad stevige kritiek op de plannen van de gemeente. ‘Misdadig’ en ‘niet uit te leggen aan mijn kleinkinderen’, zo noemde Rotmans de roekeloze inzet op de vervuilende warmtenetten.

De inzet van fossiele warmtenetten moet flink worden beperkt, het blokkeert namelijk de inzet van duurzame alternatieven en nieuwe innovaties. Dit college zet in op ongeveer 60 procent fossiele warmtenetten. Echter, alleen woningen die echt niet voldoende zijn te isoleren moet je verwarmen met stadswarmte. En dat betreft slechts 20 procent van de stad, aldus Rotmans.

De wethouder moet op zoek naar nieuwe innovatieve routes om toekomstbestendige keuzes te maken. Praktisch gezien is het prima mogelijk om duurzaam los te komen van het aardgas zonder zwaar in te zetten op industriewarmte. Kleine, decentrale warmtenetten op basis van warmte uit écht duurzame bronnen als zon, lucht, water en de bodem bieden een prachtig alternatief. Hierbij moet ook meer nadruk komen op het isoleren van woningen, (hybride)warmtepompen en buurt en- gebouwgebonden oplossingen.

Het verminderen van energiegebruik door goede isolatie van gebouwen zou een belangrijke rol moeten spelen. Afspraken met de woningbouwcorporaties over isolatie zijn nu nog te weinig ambitieus en te vrijblijvend. Die ambitie moet omhoog: het isoleren tot minimaal label B-niveau is een alleszins redelijke eis, zeker als het aardgasvrij maken van woningen plaatsvindt tijdens (groot)onderhoud.

Amsterdam donutstad

De wethouder heeft ambitieuze klimaatdoelen, maar rent in alle haast en paniek de verkeerde kant op. Ook Van Doorninck stelde in de gemeenteraad dat biomassa niet haar voorkeur heeft, maar zet haar plannen niet stop. Haar beleid rijmt in de verste verte niet met ‘Amsterdam als Donutstad’: de radicaal nieuwe economische visie waarin de stad binnen ecologische en planetaire grenzen moet blijven.

We kunnen alleen maar hopen dat de GroenLinks-wethouder de daad bij het woord voegt en stopt met dit onzinnige plan om de stad te verwarmen op hout – net als in de middeleeuwen. Tijd voor toekomstbestendige keuzes.