Van radicaal omgooien van de zorg worden alleen adviesbureaus als McKinsey en Deloitte beter

Het is verkiezingstijd en hoewel de Provinciale Staten niet gaan over inkomenspolitiek of asielzoekers, duwen landelijke kopstukken van politieke partijen elkaar van de banken in talkshows af om het vooral over hun eigen liefhebberijen te hebben.

En zo staat ook gezondheidszorg, iets waar provincies, laat staan waterschappen, niets mee van doen hebben, weer vol in de spotlights. Terwijl iedereen eenstemmig ontevreden lijkt te zijn over ons op marktwerking gebaseerde zorgsysteem zijn de oplossingen divers. Sommige partijen willen het hele systeem op de helling zetten en hunkerend naar vroeger overgaan op een soort nationaal ziekenfonds. Helaas leert de ervaring in andere landen dat dit allerminst de oplossing biedt voor alle problemen. Er is eigenlijk nergens ter wereld een ideaal zorgsysteem, maar de ervaring leert dat binnen elk systeem zorgvuldig aan de knoppen draaien leidt tot verbeteringen.

Een ander nadeel van een radicaal ander zorgsysteem is dat we dan de komende jaren daar grote hoeveelheden tijd en energie in gaan stoppen, terwijl we die juist keihard nodig hebben om de momenteel vastlopende gezondheidszorg vlot te trekken. Van een ander systeem worden wachtende patiënten, gefrustreerde verpleegkundigen of bureaucratische zorgorganisaties geen steek beter. Wie daar wel beter van worden zijn KPMG, McKinsey, Deloitte en al die andere adviesbureaus die met een dergelijke operatie in de regel honderden miljoenen euro’s binnen weten te slepen.

Nut en noodzaak van deze organisatieadviseurs in de gezondheidszorg staan sowieso ter discussie. De werkwijze is eigenlijk altijd hetzelfde: Eerst komt er een superslimme senior partner die een prachtig voorstel doet om een probleem op te lossen. Daar hangt natuurlijk een heftig prijskaartje aan, maar ja, dan heb je ook wat in huis gehaald.

Als je vervolgens met het bureau in zee gaat, zie je de senior partner vrijwel nooit meer terug (die is natuurlijk druk weer andere klanten binnenboord te halen) en wordt een blik onderbetaalde junior medewerkers opengetrokken. Die gaan vervolgens uitgebreid jouw eigen medewerkers bevragen naar oplossingen voor het probleem. Deze suggesties vatten ze samen in eindeloze powerpointslides met exotische figuren die net zo indrukwekkend als onbegrijpelijk zijn. En voilà, dat is dan het advies.

Met andere woorden: je had het net zo goed (en voor een paar ton minder) rechtstreeks aan je eigen mensen kunnen vragen, die natuurlijk zelf slim genoeg zijn om met adequate oplossingen te komen.

In het Verenigd Koninkrijk werd vastgesteld dat ziekenhuizen elk jaarlijks gemiddeld voor anderhalf miljoen euro aan managementconsultants inhuren. Hoe meer werd uitgegeven aan deze adviesbureaus, hoe meer de inefficiëntie toenam en de dienstverlening verslechterde. Dergelijke cijfers zijn voor Nederland niet bekend maar te vrezen valt dat het hier niet veel anders zal zijn. Goede raad is duur maar daaruit volgt niet automatisch dat dure raad altijd goed is.

Marcel Levi is voorzitter van de raad van bestuur van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Daarvoor was hij ceo van University College London Hospitals en bestuursvoorzitter van het AMC. Lees al zijn columns hier terug.

Reageren? m.levi@parool.nl.