Studenten hebben opvallend veel vragen over één specifieke crimineel

Zijn zware criminelen slim? Ben ik een snitch als ik naar de leraar of de politie stap als ik weet wie mijn iPhone heeft gestolen? JoeyAK kan toch nog steeds een goede rapper zijn, ook al is hij een crimineel? Ook iemand van 13 jaar kiest er toch bewust voor dader te zijn en moet dus een serieuze straf krijgen?

Als het in mijn agenda past (of dat aanvankelijk zo leek), ga ik graag in op verzoeken een praatje te houden op een school of universiteit, in een gevangenis of voor professionals die ook maar op enigerlei wijze met criminaliteit, politie, justitie of rechtspraak hebben te maken.

Deze week mocht ik weer scholieren toespreken, samen met mijn gewaardeerde oud-collega Maarten van Dun, met wie ik het boekje en de website Tieners achter tralies schreef – vol cases die bewijzen dat het slechte pad al-tijd doodloopt. Ik heb weer verschillende afspraken staan om bij te dragen aan onderzoeken van studenten.

Het is een prima verlengstuk van de podia die wij als (misdaad)journalisten hebben in Het Parool en in onze podcast. Vooral: het is andersom ook leerzaam.

Welke vragen hebben leerlingen, studenten, gedetineerden, (ervarings)deskundigen? Welke kritiek? Welke onderwerpen gaven we nog te weinig aandacht, of juist erg veel? Klopt mijn beeld van ons publiek, en hoe dat denkt over de thema’s die ik beschrijf?

Nooit was zo’n praatje voor mij zonder waarde. Inzichten in wat leeft, toehoorders met wie ik wel wil doorpraten; een kijkje in een inrichting die tot dan gesloten voor me bleef.

Soms nemen bijeenkomsten een opmerkelijke wending. In een bajes niet ver buiten Amsterdam was er het spoken word van een crimineel die vastzat vanwege een nare zaak die ik had verslagen. We hadden nadien heel wat plezieriger contact dan voorheen, toen mijn berichtgeving hem stak.

Geregeld hebben scholieren of studenten opvallend veel vragen over één specifieke crimineel – die uiteindelijk een naaste blijkt. Een tiener uit de beruchte Top600 was zo trots op zijn rap dat ik hem in de studio opzocht.

Mijn medewerking aan onderzoeken van studenten leidt jaren later niet zelden tot artikelen over interessante bevindingen die zij als inmiddels volleerde wetenschappers hebben gedaan.

Zie ik het altijd onmiddellijk als een zegen als ik weer veel te laat een presentatie in elkaar zit te draaien voor een beloofde toespraak die inmiddels he-le-maal niet meer in mijn agenda past? Als ik op weg ben naar een zielloos zalencentrum veel te ver weg, op een tijdstip waarop ik bij nader inzien in pakweg een rechtbank had moeten zitten? Nee, ik vervloek mezelf. Toch, achteraf heb ik nooit het idee dat de exercitie volstrekt nutteloos was.

Paul Vugts schrijft elke vrijdag over zijn werk als misdaadverslaggever. In de Parool Misdaadpodcast vertelt hij samen met collega Wouter Laumans over ontwikkelingen in Amsterdam en ver daarbuiten.

Reageren? paul@parool.nl.