Stel je voor dat Black Lives Matter de Russen op ideeën brengt

‘Als er een vuilnisbak omvalt in New York is het diezelfde avond nieuws op de Russische TV,’ mag ik graag parafraseren.

Russische media zijn er altijd als de kippen bij om zaken die misgaan in Amerika (en Europa) onder een vergrootglas te leggen. Het versterkt Poetins mantra dat Rusland een oase is in een verder chaotische wereld.

Dus zou je verwachten dat de Russische media en Russische Facebook trollen nu overuren draaien. Maar tot verbazing van veel analisten is de berichtgeving over Black Lives Matter opvallend terughoudend en neutraal. En van massieve Russische trollencampagnes via sociale media om het vuur verder op te stoken is geen enkel bewijs gevonden.

Vanwaar die Russische terughoudendheid? Omdat Het Kremlin niet zo goed weet wat ze met de BLM-beweging aan moet.

Beelden van zwarte Amerikanen die door witte politiemannen in elkaar worden getimmerd passen bij Het Kremlin verhaal van kapitalistische onderdrukking en uitbuiting in het Westen. Maar als die beweging zo veel succes heeft dat de president hekken om zijn Witte Huis laat zetten en de bunker onder zijn residentie opzoekt, dan fronzen de Kremlinspindokters verontrust hun wenkbrauwen.

Stel je voor dat dit Russen op een idee brengt.

Een flinke rel in het Westen is mooi, maar revolutie is het laatste wat het Kremlin wil. Vandaar wel het omarmen van de gele hesjes in Europa, maar het afstand houden van Black Lives Matter.

En dan is er nog het thema racisme, dat in Rusland een heel andere lading heeft. Rusland heeft geen geschiedenis van slavenhandel of Afrikaanse kolonisatie.

Terwijl Nederlandse schepen af en aan voeren met slaven, was de zwarte Abram Gannibal – afkomstig uit Kameroen – generaal in het leger van Peter de Grote. Een van zijn afstammelingen is Ruslands belangrijkste historische figuur, de dichter Aleksander Poesjkin.

Zwarte mensen zie je nauwelijks op straat en de achteloosheid waarmee het N-woord in conversaties opduikt tussen Russen komt voort uit het feit dat ‘negr’ in het Russisch geen negatieve connotatie heeft.

Zoon Tom heeft twee zwarte spelers in zijn elftal die meer klagen over de onwetendheid van Russen over Afrika, dan over racisme.

Dat racisme is vooral voorbehouden voor de vele gastarbeiders uit de voormalige Sovjet Republieken, zoals Tajikistan en Oezbekistan. Zij worden ‘tsjorni’ ofwel ‘zwarten’ genoemd en dat heeft juist wel weer een hele negatieve lading, als in vies en onbetrouwbaar.

De Black Lives Matter-beweging valt hier voor de Russen moeilijk in te passen.

Sommige activisten proberen dat toch met hashtag #RussianLivesMatter. Waarmee ze aandacht vragen voor politiegeweld in Rusland. Dat is er zeker. Een 27-jarige man die in zijn flat door de politie werd neergeschoten nadat hij vier rollen behang zou hebben gestolen, werd vorige week het uithangbord van #RussianLivesMatter.

Maar de meeste Russen halen vooral opgelucht adem dat het er in hun land met de politie doorgaans toch een stuk rustiger toegaat.

Derk Sauer is uitgever van The Moscow Times en columnist bij Het Parool. Hij is ook ­oprichter van de Russische krant Vedomosti en oud-uitgever van RBK Gazeta.