Sadisme is altijd vrolijk volksvermaak en zeer geschikt voor soldaten

Nee, ze maken geen Oekraïense krijgsgevangenen meer, ze doden ze meteen.

“Maar dat mag toch niet?”

Nee, maar... ze doen het gewoon. Of je nu soldaten op het slagveld doodt of je vermoordt de krijgsgevangen. Het maakt niets uit. Alle soldaten komen in de hemel en alle vijanden in de hel. Aan welke kant je ook vecht.

Toen ik een boek wilde schrijven over mijn ouders in het kamp, las ik dat de Japanners zich absoluut niet schuldig voelden over wat ze in de Tweede Wereldoorlog hadden geflikt. Ze behandelden de krijgsgevangenen alsof het hun eigen mensen waren. Zeiden ze. Alleen dan krijgsgevangen. Die kregen ook net zo veel te eten als de eigen soldaten. Zeiden ze.

Ach, er waren zeker kampen waar alles volgens het oorlogsrecht was geregeld. In Nederlands-Indië waren echter ongeveer 300 krijgsgevangenenkampen. Allemaal verschillend van elkaar. De omstandigheden waren – zo is later gedocumenteerd – slecht tot zeer slecht. Wie een kamp moest bewaken, voelde zich een minderwaardige soldaat. Veel werk werd dan ook overgelaten aan Koreanen.

Tjimahi was een totaal ander kamp dan Changi in Singapore, dat weer een totaal ander kamp was dan Pakan Baroe... In Malang liquideerden de Japanners ook gevangenen. Dat mocht. Zoals in sommige vrouwenkampen verkrachting werd toegestaan.

Waar ter wereld ook kampen waren en zijn, er werd en wordt altijd vernederd. De beschaving leverde ons tot nu toe alleen het besef op dat het met die beschaving niet erg opschiet.

Gevangenen zijn onhandig, uitschot, vijanden, ze drukken op je budget, je moet ze verdomme nog te vreten geven ook, ze konden er maar beter niet zijn. Weet je wat? We vermoorden ze. En als het kan op een beetje leuke manier. Sadisme is altijd vrolijk volksvermaak en zeer geschikt voor soldaten. Het vervelende van sadisme is dat u en ik er ook last van kunnen krijgen. Zelfs zonder dat we het weten. De kudde bepaalt en daar maken wij ook onderdeel vanuit.

Maar de man of vrouw die zegt: “We moeten die kleuterschool bombarderen en meteen daarop die kinderkliniek, want dat jaagt de bevolking angst aan en dan doen ze wat wij willen,” wil ik eens ontmoeten. Wat is dat voor iemand? Kan ik mij dan beheersen? Zou ik hem of haar kunnen vermoorden? Er zijn welbewust spelende en zieke kinderen vermoord! Moet ik zo iemand, alvorens ik hem of haar straf, niet een beetje extra laten lijden? Een kleuterschool en een kinderziekenhuis...

Theodor Holman (1953) is columnist, schrijver, televisie- en radiomaker. Elke dag, uitgezonderd zondag, lees je hier zijn column. Lees al zijn columns terug in het archief.

Reageren? t.holman@parool.nl.