Poetin heeft geen doodsangst meer en dat begrijp ik

Bachmoet heette tot 2016 Artemivsk. Men wilde de stad ontdoen van de communistische achtergrond, want het waren de Russen die hem in 1919 Artemivsk hadden genoemd.

Het was een stad met 80.000 inwoners.

De verleden tijd doet hier pijn: nu woont er niemand meer, op een paar ouderen na die nergens heen kunnen. De stad is aan puin geschoten. Bekijk de foto’s op internet en je wordt overvallen door een hopeloze schaamte. Niet alleen besef je: hiertoe zijn mensen in staat, maar ook: hiertoe ben ik in staat als ik maar genoeg haat en genoeg rancuneus ben, genoeg nepnieuws lees, genoeg vooroordelen heb en genoeg bedreigd wordt.

Elk mens past in een leger, elk mens kan moorden prettig gaan vinden. Het verschil tussen klei en menselijke wezens is klein.

Maar wie kleit?

Word je vredelievender als je goed onderwijs krijgt?

Je kunt niet zeggen dat men in Rusland slecht onderwijs geeft.

En cultuur, maakt dat je vredelievend? Rusland heeft een schitterende cultuur.

Het was het verdriet van mijn grootouders die voor de oorlog idolaat waren van Duitsland en Oostenrijk, zoals wij na de oorlog Amerika als onze grote broer zagen. Berlijn, Wenen, Heine, Goethe, Kraus, Freud. En ook Marx en Hegel.

Hoe kon dat in een paar jaar tijd ineenstorten?

Ik denk nu: hoe kan Rusland zo ineenstorten?

Maar ik heb het al eens eerder geschreven: wij vernietigden Dresden en ook delen van Berlijn. En wij, de geallieerden, waren daar blij mee.

Macht is arrogant, want een verrekte gelijkhebber. De sterkste wint altijd.

Wat voor mij een groot raadsel is, is het gebrek aan doodsangst.

Ik hoor wel dat soldaten doodsangst hebben, maar ze trekken toch maar ten strijde. Ik weet bijna zeker dat ik vroeger, ondanks mijn opvoeding, ondanks mijn mens- en wereldbeeld en ondanks het feit dat ik geweld in sommige gevallen noodzakelijk vind, ik me toch zou hebben gedrukt en zelfs zou zijn weggevlucht. Uit doodsangst. Als moed een goede eigenschap is, is moed om te vluchten dat ook.

Poetin heeft geen doodsangst meer en dat begrijp ik.

Grote kopstukken in de onderwereld kennen ook geen doodsangst.

Die geven opdrachten om te liquideren en beseffen dat ze elk moment zelf geliquideerd kunnen worden. Meedogenloosheid in het trotseren van de dood geeft je in die wereld status.

Status, aanzien, een positie, macht.

Onterechte status is een maatschappelijke kanker.

Kijk maar naar Bachmoet.

Theodor Holman (1953) is columnist, schrijver, televisie- en radiomaker. Elke dag, uitgezonderd zondag, lees je hier zijn column. Lees al zijn columns terug in het archief.

Reageren? t.holman@parool.nl.