Paroollezers over het gebrek aan kennis over de Holocaust

Een steentje, een mens

Het Niod noemt het ‘ronduit schrikbarend’ dat een deel van de Nederlanders ontkent dat de Holocaust heeft plaatsgevonden of dat het aantal slachtoffers wordt overdreven. De Amsterdamse jurist en schrijver Abel Herzberg, de vader van dichteres Judith Herzberg, schreef ooit: ‘Er zijn in de Tweede Wereldoorlog geen zes miljoen Joden uitgeroeid, maar er is één Jood vermoord en dat zes miljoen keer.’

Het enorme getal van zes miljoen is een abstractie, maar in de steen met de naam Frouke Elisabeth Duitz erin gebeiteld, schuilt een tragedie. Frouke Duitz, geboren op 15 mei 1942 in de Blekerstraat 19B in Groningen en op 14 februari 1943 vermoord in Auschwitz.

Het niet weten en de ontkenningen zijn ernstig en een feit, maar ik denk ook dat velen ervan het allemaal wel weten, maar provoceren met deze onwaarheden. Waarom? Antisemitisme? Maakt het wat uit?

Claire Martens en Stijn Nijssen van de Amsterdamse VVD schreven in Het Parool onder meer dat zij vinden dat het bezoeken van het Namenmonument en het beleven van de 4 mei-herdenking een vast onderdeel op scholen zou moeten worden. Ik ben daar ook voor.

Onlangs was ik bij het Holocaust Namenmonument, vlakbij het Joods Historisch Museum en de Portugese Synagoge. Na een indrukwekkende wandeling langs alle stenen met namen heb ik zonder toestemming een van de kleine witte stenen die overal aan de onderkant van de muren in een lange meanderende geul liggen, opgeraapt en meegenomen. Er moeten er duizenden liggen. De volgende dag heb ik het Namenmonument gemaild en geschreven wat ik had gedaan en aan ze gevraagd of het niet een goed idee is dat iedereen dat zou doen, zou mogen doen, zou moeten doen.

Is het niet een goede, tastbare herinnering om zo’n steentje, een witte kiezel, thuis te hebben, zichtbaar op een bepaald plekje? Een steen met inmiddels een eigen verhaal van de nieuwe bezitter die kan vertellen over het Namenmonument, de Holocaust, hoe het voelde. En toen bukte om een steen op te rapen, in de hand te houden en mee te nemen, een nieuwe plek te geven en om eraan te denken, om te blijven herinneren.

Ik heb (nog) geen reactie ontvangen. Maar bij dezen nogmaals een luidere oproep: ga er naartoe en neem een steen mee. En dan hopelijk vanaf nu met stille instemming. Een steen, een mens. Ja.

Dirk Vos, Amsterdam

Er waren niet alleen Joodse slachtoffers

In Het Parool van woensdag 25 januari staat een artikel over de uitkomst van een enquête gehouden onder millennials en Generatie Z door Claims Conference. Het onderwerp is de Holocaust en de antwoorden laten een groot gebrek aan kennis zien bij de ondervraagden.

Dat betreur ik, maar erger vind ik dat de enquête alleen gaat over de de zes miljoen vermoorde Joden.

Wat mij betreft gaat de Holocaust niet alleen over Joodse slachtoffers, het is een verzamelnaam voor massamoord, waarbij ook zigeuners, homoseksuelen, gehandicapten en Jehova’s zijn vermoord.

De aanklacht in het artikel luidt dat er niet voldoende kennis is. Als je de kennis van anderen wilt vergroten, moet je wat mij betreft in je enquête en informatieverstrekking volledig zijn en het niet alleen op de Joodse slachtoffers richten.

Daarmee doe je de andere slachtoffers tekort.

Margaret Verduin, Almere

Vergelijkingen

In Het Parool van 26 januari staat een artikel over het gevaar van het bagatelliseren van de Holocaust. Niet een gebrek aan kennis, maar het vergelijken van actuele situaties met de Holocaust, zou ervoor zorgen dat deze verschrikkelijke gebeurtenis kan worden ontkend (of miskend). Ik denk dat precies deze manier van naar de Shoa kijken, zorgt voor een breuk met de realiteit van de actualiteit. Waarom zouden aspecten uit deze vreselijke periode niet vergeleken kunnen worden met dingen die zich op dit moment in de wereld, of in Nederland afspelen? Alleen dan kun je de verschillen en overeenkomsten aanstippen, uitleggen en voelen.

Het hysterisch afstraffen van elke vergelijking, omdat natuurlijk níets net zo erg is, zorgt voor een enorme afstand die de jongere generaties nu voelen met het onderwerp. Iets uitleggen werkt nou eenmaal het best met voorbeelden waar mensen een verbinding mee voelen. De geschiedenis is dat per definitie elk jaar minder dan het jaar ervoor. Maak het maar actueel, schets delen van de Holocaust in kaders die in de huidige maatschappij of wereld begrijpelijk zijn, vanaf dat punt kun je dan verder onderwijzen over de verschrikkingen die níet meer te bevatten zijn in de levens van jongeren in Nederland, vandaag de dag.

Awi Groen, Amsterdam

Noem het beestje bij de naam

In het stuk over de afname van kennis over de Holocaust las ik onder andere de zin dat meer dan de helft van alle ondervraagden (59 procent) geen naam van een kamp in Nederland kon noemen (zoals Westerbork en Vught) waarvandaan Joden naar concentratiekampen als Auschwitz werden gedeporteerd.

Auschwitz was, naast een concentratiekamp, vooral een vernietigingskamp, misschien moeten we het beestje beter bij de naam noemen om de onwetenden te leren wat voor gruwelijkheden daar plaatsvonden.

Marcel Stephan, Amsterdam

Ga confrontatie met feiten niet uit de weg

Schrikbarende cijfers in Het Parool over Holocaustontkenners en onwetenden. Het is ook schrikbarend te horen dat geschiedenisleerkrachten bang zijn dit onderwerp te behandelen in hun lessen uit angst voor problemen in de klassen. Deze leerkrachten dienen onmiddellijk uit hun functie te worden ontheven. Het niet willen lesgeven over dit deel van onze geschiedenis is weglopen van de realiteit. De generatie vanaf 1980 tot en met 2015 dient te worden geconfronteerd met de feitelijke waarheid. Geen studentenuitjes naar de Alpen om te skiën, geen uitjes naar de Ardennen om groepsgevoel te kweken, maar uitjes naar musea zoals Westerbork, Auschwitz, kamp Vught of Amersfoort of zorginstellingen die hen vertellen hoeveel leed corona heeft veroorzaakt. Veel ontkenners komen ook uit deze generatie. Als ons onderwijs de meest gruwelijke daad in de geschiedenis wil verzwijgen, een generatie wil opleiden die later de ceo’s in het bedrijfsleven levert, het land moet regeren, die overtuigd is dat de Holocaust een mythe is, ben ik blij dat ik nu de leeftijd heb bereikt dat ik dat gelukkig niet meer ga meemaken.

Marcel Kemna, Amsterdam

We ontkennen de slavernij ook niet

Als immigrant van Nieuw Amsterdam (New York) naar het echte Amsterdam twintig jaar geleden, had ik nooit verwacht zo’n deprimerend nieuws te lezen als in Het Parool vanochtend. Ik bedoel dat 23 procent van degenen geboren na 1980 denkt dat de Holocaust een mythe is. Mijn reactie is: ja, en zullen wij ook een ‘discussie’ hebben of slavernij een mythe is, bedacht door people of colour ? Hoe zullen de Holocaustontkenners deze vragen beantwoorden?

Richard N. Golden, Amsterdam