Opinie: ‘Om te blijven groeien, moet Nederland júíst rijkdom herverdelen’

Mensen die groei belangrijk vinden zouden er bij linkse herverdelingspolitiek bekaaid van afkomen. Dit is een valse tegenstelling, vindt Floris Burgers. Herverdeling van rijkdom kan juist groeipotentieel opleveren.

Afgelopen weekend openden Mark Rutte en Edith Schippers de aanval op het blok van PvdA en GroenLinks in een interview in De Telegraaf. Daarmee gaf de VVD het startschot voor de campagne richting de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart en bombardeerde de partij PvdA en GroenLinks tot grote concurrent voor de zege.

Het interview riep meteen veel reacties op, met name ten aanzien van de strategie van de VVD. In Het Parool ging Laurens Kok op zoek naar nut en noodzaak van de aanval, terwijl Hugo de Jonge twitterde dat Nederland niet zit te wachten op een ‘neppe tweestrijd’. Dat de inhoudelijke kritiek van de VVD-coryfeeën is gebaseerd op een valse tegenstelling van ‘herverdeling’ versus ‘groei’, bleef op veel plekken echter onbesproken.

Schippers, die namens de VVD lijsttrekker zal zijn voor de Provinciale Statenverkiezingen, verwoordde de kritiek op links als volgt: ‘Wij betalen ons onderwijs en defensie uit economische groei, terwijl links dat niet zo nodig vindt. Daar gaat het alleen maar over herverdelen.’ Volgens haar valt er 15 maart dan ook te kiezen tussen een focus op ‘groei’ (VVD) óf ‘herverdeling’ (PvdA/GroenLinks). Schippers wekt subtiel de indruk dat groei en herverdeling niets met elkaar te maken hebben. Mensen die groei belangrijk vinden zouden er bij linkse herverdelingspolitiek daardoor bekaaid van afkomen. Dit is een valse tegenstelling: herverdeling van rijkdom kan juist groeipotentieel opleveren.

Groeipotententieel

Dat komt, ten eerste, omdat er minder wordt gespaard en juist meer wordt uitgegeven als er geld van rijk naar arm vloeit. Dat zit zo: als geld in het bezit is van rijke mensen, blijft dat langer op de spaarrekening staan. Rijke mensen verkeren immers niet in acute nood, waardoor zij minder genoodzaakt zijn geld snel uit te geven. Iemand met een laag inkomen daarentegen zit vaak om veel belangrijke producten verlegen en zal extra geld dus meteen uitgeven aan boodschappen en andere basisbehoeften. Geld dat van rijk naar arm vloeit, komt dus rechtstreeks in de zakken van het midden- en kleinbedrijf terecht. Dat betekent groeipotentieel dankzij herverdeling.

Ten tweede kan herverdeling zo worden vormgegeven dat het specifiek ten goede komt aan groeipotentieel. Je kan bijvoorbeeld geld bij rijke mensen weghalen door hogere belasting op vermogenswinst te heffen. Als die extra belastinginkomsten vervolgens worden gebruikt om de belasting op arbeid te verlagen, gaat werken meer lonen. Als werken meer loont krijg je een grotere en gemotiveerdere beroepsbevolking en dat is cruciaal voor het groeipotentieel van een land, zeker in tijden van extreme arbeidstekorten.

Tot slot kan grote ongelijkheid leiden tot veel maatschappelijke onrust, zeker als deze gepaard gaat met kansenongelijkheid. Niets is zo schadelijk voor het groeipotentieel van een land als maatschappelijke onrust. De afgelopen tijd waren er tal van stakingen en demonstraties die de economie tijdelijk lamlegden. Het is niet ondenkbaar dat een deel van die onrust het gevolg is van een groeiende groep mensen die bestaansonzekerheid en kansenongelijkheid ervaart. Ook om de maatschappelijke rust te waarborgen die nodig is voor groei, is herverdeling dus wenselijk.

Klinkklare onzin

Kortom, dat beleid gericht op herverdeling haaks staat op beleid gericht op groei, zoals Schippers en Rutte suggereren, is klinkklare onzin. Juist de herverdelingspolitiek waar links voor staat kan bijdragen aan meer consumptie, een grotere en meer gemotiveerde beroepsbevolking en maatschappelijke rust – allemaal zaken die ten goede komen aan groeipotentie.

PvdA en GroenLinks zouden er op hun beurt goed aan doen om dát eens wat meer te benadrukken. Met duurzame groei die ten goede komt aan het welzijn van een brede groep mensen, maar niet ten koste gaat van de planeet, is namelijk niets mis. Door het nut van herverdeling voor dergelijke groei beter te benadrukken, benut links ook nog eens zijn eigen groeipotentieel. In calvinistisch Nederland anno 2023 spreken termen als ‘economische groei’ en het principe van ‘werk moet lonen’ namelijk nog altijd een groot electoraat aan. Dát hebben Schippers en Rutte dan weer wel goed begrepen.